Thương mại điện tử – Đòn bẩy giúp doanh nghiệp Việt vươn ra thị trường toàn cầu

Hội nghị “Thương mại điện tử – Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và Ứng dụng công nghệ số cho doanh nghiệp” được tổ chức sáng 5/9/2025 tại TP. Hồ Chí Minh là một trong những hoạt động trọng điểm trong khuôn khổ Chuỗi sự kiện Vietnam International Sourcing 2025.

Sự kiện do Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) chủ trì, với sự tham dự của hơn 200 đại biểu là lãnh đạo các đơn vị quản lý nhà nước, các chuyên gia trong và ngoài nước, doanh nghiệp sản xuất, xuất nhập khẩu, cùng các tổ chức hỗ trợ TMĐT.

Phát biểu khai mạc, bà Lại Việt Anh – Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương, cho biết năm 2024, quy mô thị trường thương mại điện tử bán lẻ tại Việt Nam đạt trên 25 tỷ USD, tăng hơn 20% so với năm trước, chiếm khoảng 9% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước. Theo bà, đây là minh chứng rõ ràng cho thấy TMĐT không chỉ là xu thế tất yếu, mà còn là nền tảng vững chắc cho sự phát triển của nền kinh tế số, cũng như là công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp vượt qua rào cản địa lý, tiếp cận thị trường quốc tế một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Từ góc độ quản lý nhà nước, Cục TMĐT và Kinh tế số cũng nhận định rằng ứng dụng công nghệ như Trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT)… sẽ là đòn bẩy cho doanh nghiệp tối ưu vận hành, giảm chi phí, phân tích xu hướng tiêu dùng và xây dựng chiến lược tiếp cận thị trường thông minh hơn. Những giải pháp công nghệ này được kỳ vọng sẽ giúp hàng hóa Việt Nam nâng cao chất lượng, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe từ người tiêu dùng quốc tế.

Tại Hội nghị, ông Nick Chai – Chủ tịch Liên minh TMĐT xuyên biên giới ACBC Malaysia đánh giá cao tiềm năng của Việt Nam khi cho rằng quốc gia này hoàn toàn có khả năng trở thành trung tâm thương mại điện tử xuyên biên giới của khu vực nhờ vào lợi thế địa lý, cơ sở hạ tầng logistics ngày càng hoàn thiện, nguồn nhân lực trẻ dồi dào và sự hỗ trợ từ chính sách nhà nước. Theo ông, đây chính là “bệ phóng” để các doanh nghiệp Việt tăng tốc, vươn ra toàn cầu.

Chia sẻ kinh nghiệm từ Trung Quốc – một trong những cường quốc về TMĐT xuyên biên giới, ông Xiao Qiuli, Tổng Giám đốc GGBingo (Quảng Đông), khẳng định doanh nghiệp Việt có thể học hỏi mô hình thành công của nước này để gia tăng xuất khẩu. Với kim ngạch thương mại điện tử xuyên biên giới đạt hơn 2,7 nghìn tỷ NDT năm 2024, Trung Quốc đã chứng minh sức mạnh của việc kết hợp nền tảng công nghệ hiện đại với hệ thống logistics và kho ngoại quan phát triển.

Ông Xiao cho rằng, thay vì chỉ tập trung vào thị trường Mỹ hay Trung Quốc, doanh nghiệp Việt cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu sang các khu vực như ASEAN, Trung Đông, châu Phi, Mỹ Latinh. Đồng thời, việc chuyển dịch từ mô hình sản xuất gia công (OEM) sang mô hình bán hàng trực tiếp đến người tiêu dùng (D2C), đặc biệt qua các nền tảng như Amazon, TikTok Shop, Shopee, JD.com… sẽ giúp nâng cao giá trị thương hiệu, tối ưu doanh số và mở rộng độ phủ hàng hóa Việt trên thị trường quốc tế.

Quan điểm này cũng nhận được sự đồng tình từ bà Vũ Xuân Linh – Giám đốc Quan hệ Đối tác Chiến lược tại Tập đoàn Sea, Singapore. Bà nhấn mạnh rằng thị trường ASEAN chính là “biên giới số” mới cho các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã và hộ kinh doanh. Với quy mô TMĐT dự kiến đạt 330 tỷ USD vào năm 2025, ASEAN là khu vực lý tưởng để hàng hóa Việt thâm nhập sâu rộng, nhất là tại các thị trường năng động như Singapore, Malaysia và Thái Lan.

Tập đoàn Sea hiện đang triển khai chương trình Shopee International Platform (SIP) nhằm hỗ trợ hơn 350.000 doanh nghiệp SME tại Việt Nam xuất khẩu qua TMĐT. Các tiện ích đi kèm như dịch thuật tự động, quản lý hiển thị sản phẩm, chăm sóc khách hàng bằng ngôn ngữ bản địa… đã giúp giảm đáng kể rào cản về vận hành, từ đó tạo điều kiện để các doanh nghiệp nội địa “ngồi một nơi – bán toàn cầu”.

Một trong những sáng kiến đáng chú ý khác là sàn TMĐT Miss Linh tại Hà Lan – do người Việt sáng lập, hiện đang hỗ trợ hơn 25 thương hiệu Việt xuất khẩu thực phẩm vào châu Âu. Bà Nga Đặng, người sáng lập Miss Linh, cho biết thị trường EU đòi hỏi tiêu chuẩn sản phẩm khắt khe, do đó doanh nghiệp Việt cần đầu tư nghiêm túc vào chất lượng, minh bạch nguồn gốc và truy xuất xuất xứ để khẳng định vị thế thương hiệu.

Đại diện Amazon Global Selling Việt Nam, ông Võ Thanh Tòng chia sẻ rằng từ năm 2019 đến nay, số lượng sản phẩm Việt Nam bán trên Amazon đã tăng 300%, số thương hiệu đăng ký quốc tế tăng hơn 35 lần. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy doanh nghiệp trong nước ngày càng chủ động tiếp cận thị trường toàn cầu thông qua các công cụ số, logistics tích hợp và mô hình D2C.

Ở góc độ công nghệ, ông Phí Anh Tuấn – Phó Chủ tịch Hội Tin học TP.HCM cho rằng chuyển đổi số là “chìa khóa sinh tồn” cho doanh nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt và yêu cầu thị trường ngày càng cao. Doanh nghiệp cần tập trung vào ba trụ cột chính gồm: con người, dữ liệu & quy trình, và công nghệ. Ngoài ra, việc đào tạo nhân lực CNTT nội bộ và ứng dụng công nghệ quản trị hiện đại sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu suất và tiết kiệm chi phí dài hạn.

Bổ sung cho phần thảo luận về công nghệ, ông Vũ Ngọc Sỹ – chuyên gia từ Smart Skills Universe chỉ ra ba xu hướng chính sẽ định hình TMĐT toàn cầu trong những năm tới: AI và siêu cá nhân hóa, TMĐT xuyên biên giới, và mô hình thương mại xã hội (social commerce) kết hợp livestream bán hàng. Những xu hướng này đòi hỏi doanh nghiệp Việt cần nhanh chóng cập nhật, thích nghi và chủ động đầu tư để không bị bỏ lại phía sau.

Trong khi đó, ông Nguyễn Đức Hiển – Tổng giám đốc Next Robotics chia sẻ các giải pháp ứng dụng AI và robot tự động vào sản xuất, kiểm tra chất lượng theo thời gian thực. Theo ông, đây là bước tiến vượt bậc trong việc nâng cao năng suất và đảm bảo sản phẩm đạt chuẩn quốc tế, đặc biệt trong các ngành chế biến thực phẩm, hàng tiêu dùng và nông sản.

Về thị trường Trung Quốc, ông Chen Jia – chuyên gia từ Hệ thống Thẩm định Sản phẩm Sinh thái Quốc gia (PEOP) cho biết nhu cầu tiêu dùng tại đây đang dịch chuyển mạnh mẽ sang sản phẩm thân thiện với môi trường, có khả năng truy xuất rõ ràng. Việc đạt chứng nhận PEOP, kết hợp với các công cụ số như QR Code và AI, sẽ là “tấm hộ chiếu xanh” để các sản phẩm như cà phê, thanh long, sầu riêng hay hạt điều của Việt Nam tiếp cận thị trường Trung Quốc dễ dàng và hiệu quả hơn.

Hội nghị khép lại với sự đồng thuận cao giữa các bên về vai trò ngày càng thiết yếu của thương mại điện tử và công nghệ số trong tiến trình hội nhập và phát triển bền vững. Sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp, chuyên gia công nghệ và các tổ chức quốc tế được xem là nền tảng quan trọng để TMĐT Việt Nam bứt phá, nâng cao vị thế hàng Việt trên bản đồ thương mại toàn cầu.

BH