Kiểm soát chất lượng sản phẩm, hàng hóa trên môi trường thương mại điện tử

Thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ

Vài năm trở lại đây, thương mại điện tử (TMĐT) ở Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ, trở thành một động lực quan trọng kéo tăng trưởng tiêu dùng và thúc đẩy số hóa toàn nền kinh tế. Theo báo cáo của Bộ Công Thương, quy mô thị trường TMĐT của Việt Nam năm 2024 đạt khoảng 25 tỷ USD, tăng khoảng 20% so với năm trước, chiếm xấp xỉ 9% tổng doanh thu bán lẻ – một con số cho thấy TMĐT đang ngày càng góp phần lớn vào nền kinh tế quốc gia.

Các nền tảng TMĐT lớn như Shopee, Lazada, Tiki và Sendo tiếp tục dẫn đầu, chiếm lĩnh phần lớn thị phần nhờ khả năng cung cấp sản phẩm đa dạng, giá cả cạnh tranh và dịch vụ vận chuyển nhanh chóng. Trong khi đó, TikTok Shop nổi lên như một đối thủ đáng gờm, kết hợp giữa yếu tố mạng xã hội và mua sắm trực tuyến. TikTok Shop đã thu hút hàng triệu người dùng nhờ trải nghiệm mua sắm qua livestream, tạo ra một làn sóng mới trong cách tiêu dùng.

Kiểm soát chất lượng sản phẩm, hàng hóa trên môi trường thương mại điện tử tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho doanh nghiệp. Ảnh minh họa.

Bên cạnh các sàn TMĐT, Thương mại điện tử xã hội (Social Commerce) cũng là mô hình có nhiều “đất diễn” cho doanh nghiệp và là lựa chọn của nhiều người tiêu dùng. Các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Instagram và TikTok tích cực tham gia vào cuộc chơi TMĐT. Người tiêu dùng có thể mua sắm trực tiếp thông qua các quảng cáo hoặc gian hàng ảo trên mạng xã hội, mang lại sự tiện lợi và cá nhân hóa cao. Xu hướng này được dự đoán sẽ tiếp tục phát triển mạnh trong những năm tới.

Không chỉ phát triển trong nước, Thương mại điện tử xuyên biên giới (Cross-border E-commerce) cũng là một xu hướng mà nhiều doanh nghiệp quan tâm và đầu tư. Các doanh nghiệp Việt Nam đã tận dụng các nền tảng như Amazon và Alibaba để tiếp cận thị trường quốc tế. Sự tăng trưởng của mô hình này không chỉ giúp nâng cao doanh thu xuất khẩu mà còn mở ra cơ hội quảng bá thương hiệu Việt trên toàn cầu.

Mặt khác, Việt Nam với dân số trẻ và tỷ lệ người dùng internet cao, là mảnh đất lý tưởng cho sự phát triển TMĐT. Hơn nữa, nhiều chính sách của Chính phủ đưa ra đã góp phần thúc đẩy kinh tế số, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp TMĐT.

Kiểm soát chất lượng sản phẩm, hàng hóa

Tuy nhiên, vẫn còn đó nhiều thách thức cần sự chung tay hợp tác từ doanh nghiệp đến cơ quan quản lý. Một trong những vấn đề cần được quan tâm chính là việc thiếu kiểm soát chất lượng trên nền tảng TMĐT, khó kiểm soát nguồn thu. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ thuế, đầu tư vào kiểm định chất lượng, đăng ký nhãn hiệu, đóng gói bài bản và vận hành theo đúng quy định pháp luật lại đang gặp khó khăn do không thể cạnh tranh về giá với những gian hàng không khai báo thuế, sử dụng hàng hóa không rõ nguồn gốc hoặc hàng giả, hàng nhái.

Thực tế này cho thấy sự cần thiết phải kiểm soát chặt chẽ hơn hoạt động kinh doanh trên môi trường mạng. Tuy nhiên, việc kiểm soát cần đi đôi với những cơ chế hỗ trợ linh hoạt, tạo điều kiện cho các hộ kinh doanh nhỏ và cá nhân chuyển đổi lên mô hình chính quy, từ đó thúc đẩy một môi trường phát triển hài hòa giữa khu vực kinh doanh truyền thống và các hình thức kinh doanh mới trên nền tảng số.

Hiện nay Cục Thuế đã triển khai nhiều giải pháp kiểm soát hoạt động TMĐT như yêu cầu các sàn cung cấp thông tin định danh của người bán qua mã số thuế, tài khoản ngân hàng và doanh thu phát sinh. Ngành thuế cũng đang đẩy mạnh kết nối dữ liệu với các nền tảng số và tổ chức trung gian thanh toán nhằm kiểm soát dòng tiền và xác định nghĩa vụ thuế.

Đồng thời, một cơ sở dữ liệu tập trung về hoạt động TMĐT đang được xây dựng, tích hợp thông tin từ các cơ quan liên quan như hải quan, ngân hàng, quản lý thị trường để phục vụ thanh tra, kiểm tra. Ngoài ra, ngành thuế cũng đang ứng dụng công nghệ hiện đại như Trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) để giám sát hoạt động, truy vết dòng tiền và phát hiện giao dịch bất thường. Phối hợp với Bộ Công an và Bộ Khoa học và Công nghệ để phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm như bán hàng giả, trốn thuế, không kê khai trong kinh doanh.

Mặc dù vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết bên cạnh kiểm soát chất lượng như: khung pháp lý chưa hoàn thiện, hạ tầng logistics và chi phí vận chuyển, niềm tin của người tiêu dùng, năng lực doanh nghiệp nhỏ và số hóa chuỗi cung ứng,… nhưng với đà tăng trưởng hiện tại và sự hỗ trợ từ Chính phủ, TMĐT sẽ tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, mở ra nhiều cơ hội phát triển bền vững trong tương lai.

Mai Phương