Khi nói đến ứng dụng AI vào công ty, cái dẫn dắt họ là FOMO

(KTSG) – Tờ Financial Times phân tích hàng trăm báo cáo các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ nộp cho ủy ban chứng khoán nước này và phát hiện ra một nghịch lý: Họ nói nhiều về Trí tuệ nhân tạo (AI), nhất là về tiềm năng và rủi ro tụt hậu nếu không bắt kịp xu hướng.

Thế nhưng rất ít báo cáo xác định rõ AI sẽ giúp công ty họ vượt lên như thế nào, AI sẽ đóng vai trò gì trong hoạt động công ty. Nói cách khác, đa phần doanh nghiệp hiện nói nhiều về AI nhưng ứng dụng nó vào thực tế thì chưa rõ ràng gì cả.

Nếu như các công ty công nghệ lớn như Microsoft, Alphabet (Google), Amazon hay Meta (Facebook) ca tụng lợi ích của AI, đó là chuyện đương nhiên vì họ đang đầu tư lớn, cả vài trăm tỉ đô la xây dựng cơ sở hạ tầng cho các mô hình AI ngôn ngữ lớn. Đằng này các công ty khác không liên quan gì đến Thung lũng Silicon, từ hãng nước ngọt Coca-Cola đến hãng đồ thể thao Lululemon cũng bàn sâu về AI trong báo cáo thường kỳ của họ.

Có một số công ty nghiêng về dịch vụ khách hàng hay sử dụng nhiều dữ liệu thì biết rõ họ sẽ làm gì với AI. Còn lại đa phần chỉ biết nhấn mạnh đến nỗi lo “bỏ lỡ chuyến tàu AI”. Haritha Khandabattu, Giám đốc phân tích của hãng Gartner nhận xét: “Khi nói đến ứng dụng AI vào công ty, cái dẫn dắt họ không phải là chiến lược mà là FOMO”. Fomo viết tắt cụm từ “fear of missing out” (tâm lý sợ bỏ lỡ, bỏ qua cơ hội mà người khác, công ty khác đang tận dụng). Khandabattu nói thêm: “Với nhiều lãnh đạo doanh nghiệp, câu hỏi không phải là “Tôi đang tìm cách giải quyết vấn đề gì đây?” mà là “Nếu đối thủ của tôi giải quyết vấn đề đó trước tôi thì sao?”.

Tờ Financial Times phân tích các công ty trong danh mục S&P500 thì có đến 374 công ty đề cập đến AI trong vòng 12 tháng qua. Nhưng sự hứng khởi của họ đối với AI lại không tương xứng với ứng dụng thực tế, như hãng Coca-Cola cho biết ứng dụng chủ yếu là trong việc sản xuất quảng cáo thương mại trên truyền hình hay hãng chăm sóc sức khỏe động vật Zoetis nói về việc dùng AI để đẩy nhanh quá trình xét nghiệm y tế cho ngựa. Còn lại, lợi ích AI đem về cho công ty được diễn đạt theo kiểu mơ hồ như tăng năng suất, thu hút và giữ chân khách hàng… Một số công ty nói họ kỳ vọng AI sẽ giúp họ tạo ra sự khác biệt trên thị trường hay cá nhân hóa sản phẩm của họ nhưng không nói được làm sao AI giúp họ đạt được điều này.

Ngược lại, nhiều công ty dự báo lợi ích công nghệ AI đem lại cho họ từ dòng vốn chảy mạnh vào hạ tầng AI như xây dựng các trung tâm dữ liệu lớn. Các công ty năng lượng như First Solar hay Entergy cho rằng AI sẽ là tác nhân thúc đẩy cầu trong ngành sản xuất năng lượng hay Freeport-McMoran, hiện đang có kho dự trữ đồng rất lớn, cho rằng xu hướng phát triển AI sẽ giúp giá đồng tăng bền vững.

Bên cạnh việc nói nhiều về tiềm năng AI, các công ty cũng lo ngại nhiều về rủi ro an ninh mạng khi ứng dụng AI. Hãng làm ứng dụng hẹn hò trực tuyến Match cảnh báo: “Việc sử dụng AI đã dẫn đến hay có khả năng dẫn đến các sự cố an ninh trên không gian mạng, ảnh hưởng xấu đến việc bảo mật thông tin cho khách hàng”. Lululemon nói họ quan ngại công nghệ AI tân tiến khi triển khai cho khách hàng sẽ có thể làm các thông tin nhạy cảm như dữ liệu giao dịch bị tiết lộ.

Nỗi lo thứ nhì của doanh nghiệp là triển khai ứng dụng AI sẽ tốn kém nhưng kết quả thường là thất bại. Các khảo sát của MIT Media Lab cho thấy đến 95% dự án thí điểm AI tạo sinh trong môi trường làm việc đều không thành công. Các công cụ AI hiện hành thiếu các chức năng quan trọng như bộ nhớ dài hạn hay khả năng tùy chỉnh cao, những đặc điểm có thể giúp doanh nghiệp tích hợp AI vào hệ thống sẵn có của họ. Aditya Challapally, người tiến hành các khảo sát cho MIT cho biết: “Khi chúng tôi nói chuyện với lãnh đạo doanh nghiệp, ai cũng bảo việc ứng dụng AI vào công ty đã thành công nhưng nói chuyện với nhân viên mới thấy mức độ sử dụng hầu như bằng 0”.

Một nỗi lo nữa của doanh nghiệp là sự phức tạp liên quan đến pháp lý khi sử dụng AI. Như Meta lo ngại bị kiện vì đã sử dụng các tài liệu, sách vở có bản quyền để huấn luyện các mô hình. Ngay cả PepsiCo cũng nói trong một báo cáo: “Việc chúng tôi sử dụng AI có thể dẫn đến nhiều vụ kiện xâm phạm bản quyền hay sử dụng trái phép công nghệ hay nội dung của một bên thứ ba nào đó”. Huntington Ingalls, một nhà cung cấp thiết bị quân sự cho biết họ sử dụng AI “để ra quyết định ngay trên mặt trận”. Nhưng giả thử AI đưa ra quyết định sai, trách nhiệm của Huntington Ingalls ắt sẽ lớn hơn nhiều lần so với lợi ích AI có thể đem lại.