Thời thế thay đổi: Siêu cường “vàng đen” cũng phải chạy theo AI, dốc toàn lực khai thác loại “dầu mỏ” mới

UAE có khoảng 10,24 triệu dân, ước tính 88% là người nước ngoài. Khu vực này nổi tiếng vì giàu tài nguyên dầu mỏ và khí đốt tự nhiên, với trữ lượng dầu mỏ có thể khai thác còn lại là 81,8 tỷ thùng, chiếm 4,89% trữ lượng của thế giới. Trữ lượng khí đốt tự nhiên có thể khai thác còn lại là 5,9 nghìn tỷ mét khối, chiếm 3,2% trữ lượng của thế giới.

Quốc gia sản xuất dầu mỏ này đang theo đuổi một quá trình chuyển đổi kinh tế đa dạng, tận dụng lợi thế về tài sản quốc gia, vị trí địa lý và năng lượng để định vị mình là trung tâm Trí tuệ nhân tạo mới. Trong mắt họ, công nghệ chính là một nguồn “dầu mỏ” mới, đầy tiềm năng.

Trung tâm dữ liệu mới của thế giới

Việc xây dựng các trung tâm dữ liệu trong nước là trụ cột cốt lõi trong chiến lược của UAE nhằm định vị mình là một trung tâm AI và siêu cường mới nổi. Abu Dhabi và Hoa Kỳ đã công bố một thỏa thuận trị giá hàng triệu USD vào tháng 5 để xây dựng một cơ sở AI, nơi sẽ trở thành cơ sở hạ tầng AI lớn nhất bên ngoài Hoa Kỳ.

Cụm trung tâm dữ liệu khổng lồ này cuối cùng sẽ có công suất 5 gigawatt (GW). Cụm này sẽ bao gồm Stargate UAE, một cụm công suất 1GW được tài trợ và xây dựng bởi công ty công nghệ G42 do nhà nước UAE hậu thuẫn thông qua quan hệ đối tác với OpenAI. Các công ty công nghệ phương Tây khác tham gia vào liên doanh này bao gồm Oracle, NVIDIA, Cisco và SoftBank. Thỏa thuận này cũng bao gồm quyền đăng ký ChatGPT Plus cho toàn bộ người dân UAE, một đặc quyền mà chưa quốc gia nào khác có được.

Một lý do rõ ràng khiến UAE tập trung vào AI là tiềm năng thúc đẩy phát triển kinh tế. AI mang đến những cơ hội sinh lời vào thời điểm các quốc gia vùng Vịnh đang hướng tới mục tiêu đa dạng hóa nền kinh tế, vốn phụ thuộc rất nhiều vào nguồn thu từ nhiên liệu hóa thạch. Tuy nhiên, chương trình AI của quốc gia này không chỉ đơn thuần là đầu tư tiền bạc.

Việc hình thành quan hệ đối tác với các cường quốc và công ty công nghệ toàn cầu giúp gia tăng sức ảnh hưởng của UAE. Thỏa thuận Stargate cũng bao gồm lời hứa rằng UAE sẽ cân bằng khoản đầu tư vào dự án trung tâm dữ liệu với khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng AI của Hoa Kỳ, bao gồm cả OpenAI.

UAE cũng đang hội nhập vào bối cảnh AI của Hoa Kỳ theo nhiều cách khác nhau. Đại học Trí tuệ Nhân tạo Mohamed bin Zayed (MBZUAI) đã ra mắt một phòng thí nghiệm nghiên cứu tập trung vào AI tại Thung lũng Silicon vào tháng 5/2025, cùng với một mô hình và tác nhân AI toàn cầu, và hai Mô hình Ngôn ngữ Lớn (LLM) do các nhà nghiên cứu của phòng thí nghiệm phát triển.

Trong khi đó, các nhà lãnh đạo UAE cũng đang đầu tư vào các sáng kiến AI trong nước, đặc biệt là thông qua Viện Đổi mới Công nghệ (TII), do chính phủ Abu Dhabi tài trợ. TII cung cấp phần mềm AI tiên tiến dưới dạng Falcon AI miễn phí, tạo sự khác biệt so với các tập đoàn phương Tây thu phí phần mềm tiên tiến của họ.

Công ty cũng đã phát hành Falcon Arabic, một chatbot AI được quảng cáo là mô hình AI tiếng Ả Rập hiệu suất cao nhất trong khu vực. Việc phát triển một mô hình AI tiếng Ả Rập là một động thái có tiềm năng sinh lời vào thời điểm các công ty trên khắp Trung Đông đang áp dụng AI.

Vùng Vịnh sẽ là đường xích đạo AI mới

Theo ServiceNow, sự tham gia của Hoa Kỳ vào Trung Đông sẽ mang lại uy tín và đẩy nhanh quá trình chuyển giao năng lực. ServiceNow đã cam kết 500 triệu USD để giúp các trung tâm dữ liệu khu vực chuyển đổi từ dự án thí điểm sang dự án thời gian thực. UAE và Ả Rập Xê Út đang đi theo những hướng khác nhau, trong đó UAE đẩy nhanh tiến độ các dự án ban đầu, trong khi vương quốc này tập trung vào việc xây dựng các cơ sở hạ tầng đẳng cấp thế giới.

“UAE đã đi đầu trong việc xây dựng khuôn khổ chính sách, chuẩn bị thể chế và các dự án thí điểm”, Mashat nói. “Ả Rập Xê Út đang hoạt động ở một quy mô khác. Trọng tâm là trở thành trung tâm AI toàn cầu, xây dựng các nền tảng quốc gia, tích hợp với các dự án lớn và sử dụng AI để hiện đại hóa các lĩnh vực kinh tế cốt lõi.”

Bất chấp những thách thức phía trước, một số giám đốc điều hành trong ngành vẫn lạc quan về tiềm năng trở thành trung tâm AI lớn của khu vực này.

Avneesh Prakash, đồng sáng lập kiêm CEO của công ty AI Camb.ai có trụ sở tại Dubai, cho rằng: “Vùng Vịnh sẽ là đường xích đạo AI mới”.

Khi các công nghệ mới nổi tiếp tục phát triển nhanh chóng, việc UAE đầu tư vào AI là một nỗ lực mạnh mẽ nhằm gia tăng sức mạnh mềm. Nếu các nhà lãnh đạo UAE thành công trong việc biến quốc gia thành một siêu cường AI, sức mạnh và nguồn lực mà họ kiểm soát có thể mang lại đòn bẩy đáng kể – giống như ảnh hưởng từng có của dầu mỏ, nguồn tài nguyên được khao khát nhất thế giới.

Thùy Anh