Quản trị quốc gia bằng dữ liệu và nền tảng số

Chiều 13/10, tại buổi họp báo thông tin về kết quả Đại hội đại biểu Đảng bộ Chính phủ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, thông tin với báo chí, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cơ cấu lại nền kinh tế cũng như đổi mới mô hình tăng trưởng luôn là mục tiêu qua các nhiệm kỳ. Nhưng mỗi giai đoạn phát triển sẽ có những động lực mới để thực hiện các mục tiêu này.

Giai đoạn hiện nay là “bộ 3”: Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (KHCN, ĐMST&CĐS ), Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định.

Cho rằng đây là cách tiếp cận rất độc đáo của Việt Nam, KHCN của Việt Nam đi cùng với ĐMST và đặt trong bối cảnh CĐS. KHCN cung cấp tri thức, công cụ; ĐMST chuyển hóa tri thức vào phục vụ cuộc sống; CĐS khuếch đại tri thức, an toàn, nhanh chóng, phổ cập và kết nối. CĐS tạo ra mảnh đất mới, môi trường mới giúp KHCN&ĐMST diễn ra nhanh hơn, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Về giải pháp để KHCN, ĐMST&CĐS trở thành động lực chính thúc đẩy mạnh mẽ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cơ cấu lại nền kinh tế, xác lập mô hình tăng trưởng mới, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Chính phủ đã đề ra một số giải pháp chiến lược cơ bản:

Thứ nhất, tạo ra đột phá về thể chế và cơ chế tài chính cho phát triển KHCN. Chuyển từ cấp phát ngân sách sang đặt hàng, khoán theo kết quả và quản lý theo mục tiêu, chuyển từ kiểm tra hóa đơn chứng từ sang kết quả nghiên cứu, chuyển từ quản lý đầu vào sang quản lý đầu ra; các tổ chức nghiên cứu hiệu quả, thương mại hóa được các kết quả nghiên cứu thì sẽ được cấp ngân sách nhiều hơn, và ngược lại.

Thứ hai, phát triển nhân lực chất lượng cao và nhân tài số. Giai đoạn này, tri thức, kỹ năng và nhân tài sẽ là trung tâm. Chúng ta sẽ thực hiện chương trình một triệu kỹ năng số, 100.000 kỹ sư công nghệ cao, 10.000 chuyên gia AI và bán dẫn. Có cơ chế trọng dụng chuyên gia Việt Nam trên phạm vi toàn cầu.

Cùng với phát triển nhân tài là xây dựng quốc gia ĐMST, đưa ĐMST trở thành lối sống, phong cách sống của mọi người dân và mọi tổ chức. Với sự trợ giúp của công nghệ số, chúng ta sẽ đưa ra mô hình doanh nghiệp một người: Ai cũng có thể kinh doanh và là một doanh nghiệp. Xây dựng văn hóa ĐMST, khuyến khích khám phá và đặc biệt là khoan dung với thất bại.

Thứ ba, xây dựng hạ tầng dữ liệu và các nền tảng số. Dữ liệu, nền tảng số là hạ tầng mới của công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đây cũng là hạ tầng mới để cơ cấu lại nền kinh tế và xác lập mô hình tăng trưởng mới. Chuyển từ đầu tư mạnh vào hạ tầng công nghệ sang dữ liệu và nhân lực phân tích.

Thứ tư, xây dựng hệ sinh thái nghiên cứu phát triển với hạt nhân là liên kết “ba nhà”: Nhà nước, viện, trường và doanh nghiệp. Thực hiện việc Nhà nước đặt hàng công nghệ chiến lược (11 nhóm công nghệ chiến lược đã công bố), đặt hàng các sản phẩm chiến lược giao cho doanh nghiệp làm tổng thầu, viện, trường tham gia nghiên cứu với định hướng là chuyển nghiên cứu cơ bản về đại học, chuyển nghiên cứu công nghệ về các doanh nghiệp.

Thứ năm, xây dựng quốc gia số toàn diện. Sau 5 năm khởi động CĐS, chúng ta bắt đầu tiến vào giai đoạn xây dựng Việt Nam số một cách toàn diện, bao gồm Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số, lấy công dân số làm trung tâm. Từ CĐS sang Chuyển đổi AI, từ số hóa quy trình hành chính sang quản trị quốc gia bằng dữ liệu và nền tảng số.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, Chính phủ sẽ làm hình mẫu về đổi mới quản trị số. Mỗi năm Nhà nước sẽ công bố một số bài toán về Chính phủ số (từ 50 đến 100 bài toán) có tính đổi mới đột phá để cho các doanh nghiệp trong nước phát triển, sau đó Chính phủ sẽ triển khai mua sắm dựa trên kết quả để kích cầu trong nước, kích cầu công nghệ trong nước.

“Như vậy là một mũi tên trúng 2 đích, vừa phát triển được Chính phủ số của Việt Nam, vừa phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam”, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh./.