Thương mại điện tử xuyên biên giới và bài toán khát nhân lực chất lượng cao

Sau một thập kỷ bùng nổ, thị trường Thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc theo hướng chiều sâu. Số liệu từ báo cáo của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) cho thấy sức hút của ngành vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt khi số lượng tuyển sinh mới tăng từ 3.479 sinh viên (năm 2023) lên gần 5.000 sinh viên (năm 2025).

Tuy nhiên, đối với các nhà quản trị doanh nghiệp, bài toán thực tế lại nằm ở sự vênh lệch giữa kỹ năng đào tạo và nhu cầu vận hành. Phần lớn sinh viên hiện nay dù giỏi lý thuyết nhưng vẫn thiếu các kỹ năng thực chiến trên những nền tảng mới như Social Commerce (TikTok Shop), Livestream bán hàng chuyên nghiệp hay khả năng ứng dụng AI trong tối ưu hóa chuyển đổi.

Một điểm đáng lưu ý trong báo cáo năm nay là chủ đề “Nguồn nhân lực cho thương mại điện tử bền vững”. Đây không còn là một khái niệm trừu tượng mà đã trở thành yêu cầu pháp lý khi Luật Thương mại điện tử 2025 nhấn mạnh vào tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn.

Thực tế khảo sát chỉ ra rằng mới chỉ có 26% cơ sở đào tạo đưa nội dung bảo vệ môi trường vào chương trình học. Điều này đặt các doanh nghiệp vào thế khó khi thiếu hụt nhân sự có chuyên môn về e-Logistics xanh, quản trị rác thải bao bì hay xây dựng thương hiệu dựa trên trách nhiệm xã hội.

Trong tương lai gần, những doanh nghiệp sở hữu đội ngũ am hiểu về kinh tế xanh sẽ có lợi thế lớn trong việc tối ưu chi phí vận hành và chinh phục nhóm người tiêu dùng có ý thức môi trường ngày càng cao.

Báo cáo 2025 cũng chỉ ra rằng chỉ 38% trường đại học có học phần về TMĐT xuyên biên giới. Đây là một con số khá khiêm tốn so với tiềm năng xuất khẩu trực tuyến của Việt Nam. Đối với doanh nghiệp, việc tìm kiếm nhân sự am hiểu về các sàn TMĐT quốc tế (Amazon, Alibaba…), thành thạo kỹ năng thanh toán quốc tế và pháp lý thương mại xuyên biên giới đang là ưu tiên hàng đầu.

Việc thiếu hụt nhân lực trong mảng này khiến nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) dù có sản phẩm tốt nhưng vẫn loay hoay trong việc tiếp cận khách hàng toàn cầu. Đào tạo nhân lực TMĐT bền vững chính là chìa khóa để hiện thực hóa mục tiêu đưa hàng Việt “vượt đại dương” thông qua các kênh số.

Để hóa giải bài toán nhân sự, báo cáo VECOM 2025 đề xuất thành lập Mạng lưới các cơ sở đào tạo TMĐT (VecomNet) và tăng cường sự tham gia của doanh nghiệp vào quá trình giảng dạy.

Dưới góc độ doanh nghiệp, việc chủ động bắt tay với các trường đại học thông qua các chương trình Unitour, E-commerce Career Day hay cung cấp các Case Study thực tế là cách ngắn nhất để “đặt hàng” nhân sự theo đúng ý đồ chiến lược. Ngược lại, phía nhà trường cần linh hoạt trong việc cập nhật khung chương trình, đưa các công cụ công nghệ mới nhất vào giảng dạy thay vì chỉ bám sát các giáo trình truyền thống.

Thương mại điện tử bền vững không còn là lựa chọn, mà là con đường bắt buộc để tồn tại. Nguồn nhân lực được đào tạo bài bản về cả kỹ năng số và tư duy bền vững sẽ là tài sản quý giá nhất của doanh nghiệp trong giai đoạn 2026 – 2030.

Đầu tư vào nhân sự chính là khoản đầu tư cho tương lai. Khi đội ngũ nhân viên của bạn am hiểu về pháp luật, thạo kỹ năng xuyên biên giới và có ý thức về môi trường, doanh nghiệp không chỉ đạt được các mục tiêu tài chính mà còn xây dựng được giá trị thương hiệu vững chắc trong lòng khách hàng.

PV