Việc AI học cách mơ không còn là khoa học viễn tưởng (Ảnh minh hoạ: WIRED).
Trong khi bộ não con người không ngừng hoạt động để sàng lọc và củng cố ký ức trong giấc ngủ sâu, các nhà khoa học đang nỗ lực trang bị cho Trí tuệ nhân tạo (AI) khả năng tương tự.
Điều này hứa hẹn mở ra một kỷ nguyên mới cho AI, nơi chúng có thể học hỏi, ghi nhớ và thậm chí “quên” một cách hiệu quả hơn.
“Tính toán thời gian ngủ” cho AI
Bilt, một công ty cung cấp ưu đãi cho người thuê nhà, đã tiên phong triển khai hàng triệu “tác nhân AI” với công nghệ từ công ty khởi nghiệp Letta.
Các tác nhân này được thiết kế để học hỏi từ các cuộc trò chuyện trong quá khứ và chia sẻ ký ức với nhau. Thông qua một quy trình gọi là “tính toán thời gian ngủ”, AI sẽ tự động quyết định thông tin nào cần được lưu trữ dài hạn và thông tin nào cần truy xuất nhanh chóng.
Andrew Fitz, kỹ sư AI tại Bilt, giải thích: “Việc cập nhật một khối bộ nhớ duy nhất có thể thay đổi hành vi của hàng triệu tác nhân. Điều này cực kỳ hữu ích khi kiểm soát chặt chẽ thông tin mà AI sử dụng để phản hồi”.
Vượt qua giới hạn “trí nhớ ngắn hạn” của LLM
Đây là một bước tiến đáng kể so với các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) hiện nay, vốn có điểm yếu cố hữu là “trí nhớ ngắn hạn”. LLM chỉ có thể “nhớ” thông tin trong một cửa sổ ngữ cảnh giới hạn, và khi lượng thông tin vượt quá giới hạn, chúng dễ bị suy giảm khả năng, tạo ra ảo giác hoặc trở nên lẫn lộn.
Charles Packer, CEO của Letta, ví von: “Bộ não của bạn liên tục cải thiện, thấm hút thông tin như một miếng bọt biển. Với các mô hình ngôn ngữ thì hoàn toàn ngược lại, nếu để chúng chạy đủ lâu, ngữ cảnh sẽ bị ‘nhiễm độc’ và chúng sẽ có thể trả lời thông tin không đúng nhu cầu từ người dùng”.
Packer và người đồng sáng lập Sarah Wooders từng phát triển MemGPT, một dự án nguồn mở giúp LLM tự quyết định lưu trữ thông tin vào bộ nhớ ngắn hạn hay dài hạn. Với Letta, họ đã nâng tầm phương pháp này để các tác nhân có thể học hỏi liên tục trong môi trường nền.
Xu hướng trang bị bộ nhớ thực thụ cho AI
Nỗ lực của Bilt và Letta là một phần của xu hướng lớn hơn nhằm trang bị cho AI một bộ nhớ thực thụ, giúp chatbot thông minh hơn và các tác nhân tự động ít mắc lỗi hơn.
Harrison Chase, CEO của LangChain, một công ty tiên phong khác trong lĩnh vực bộ nhớ AI, khẳng định: “Tôi coi trí nhớ là một phần thiết yếu của kỹ thuật ngữ cảnh. Phần lớn công việc của một kỹ sư AI về cơ bản là cung cấp cho mô hình những thông tin phù hợp vào đúng thời điểm”.
Các công cụ AI phổ thông cũng đang dần trở nên bớt “hay quên”. Vào tháng 2, OpenAI thông báo ChatGPT sẽ bắt đầu lưu trữ thông tin để mang lại trải nghiệm cá nhân hóa hơn. Các công ty như Letta và LangChain đang giúp quá trình này trở nên minh bạch hơn cho các nhà phát triển.
Clem Delangue, CEO của nền tảng AI Hugging Face và là một nhà đầu tư vào Letta, nhận định: “Tôi nghĩ điều cực kỳ quan trọng là không chỉ các mô hình phải mở, mà cả hệ thống bộ nhớ cũng phải mở”.
Nghệ thuật của sự lãng quên
Điều thú vị hơn cả là việc dạy cho AI nghệ thuật của sự lãng quên. CEO Packer của Letta cho biết: “Nếu người dùng nói, dự án chúng ta đang làm, hãy xóa nó khỏi bộ nhớ của bạn, tác nhân phải có khả năng quay lại và ghi đè lên từng ký ức một cách có chọn lọc”.
Ý tưởng về một AI có ký ức, có khả năng mơ và quên, gợi nhớ đến cuốn tiểu thuyết kinh điển “Người máy có mơ về cừu điện không?” của Philip K. Dick.
Các mô hình ngôn ngữ lớn ngày nay có thể chưa nổi loạn như những người máy trong cuốn tiểu thuyết, nhưng ký ức của chúng, dường như, cũng đang dần trở nên phức tạp và mong manh không kém.
https%3A%2F%2Fdantri.com.vn%2Fcong-nghe%2Fai-dang-hoc-cach-mo-va-quen-giong-nhu-con-nguoi-20250822112914458.htm
