Bộ Công Thương và Hà Nội đẩy mạnh phân cấp quản lý xuất nhập khẩu, hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng tối đa FTA

Tham dự Hội nghị, về phía Bộ Công Thương có ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu; bà Trịnh Thị Thu Hiền, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu; ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu; bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số; ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên.

Về phía thành phố Hà Nội có ông Võ Nguyên Phong, Thành ủy viên, Giám đốc Sở Công Thương; ông Nguyễn Thế Hiệp, Phó Giám đốc Sở Công Thương; bà Nguyễn Tố Quyên, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ cùng đại diện các sở, ngành và UBND các xã, phường thành phố, đại diện các Hiệp hội và hơn 150 doanh nghiệp xuất khẩu trên địa bàn thành phố.

Hà Nội đẩy mạnh phân cấp, phân quyền xuất nhập khẩu, đặt mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu trên 7%

Chính phủ đã ban hành Nghị định số 146/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại. Trong đó, Bộ Công Thương đã phân cấp 47/87 nhiệm vụ, chiếm 54% nhiệm vụ quản lý xuất nhập khẩu tại Bộ Công Thương về địa phương. Trong đó, có 36 thủ tục hành chính liên quan đến xuất xứ hàng hóa và 22 thủ tục hành chính khác như tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập, quá cảnh hàng hóa, hàng hóa liên quan đến quốc phòng, an ninh…

Khối lượng nhiệm vụ phân cấp trong lĩnh vực xuất nhập khẩu rất lớn, điều này vừa mở ra cơ hội, vừa đặt ra thách thức không nhỏ đối với các địa phương, trong đó có thành phố Hà Nội.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Võ Nguyên Phong, Thành ủy viên, Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội cho biết, để triển khai những nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực xuất nhập khẩu theo Nghị định số 146/2025/NĐ-CP, UBND thành phố đã ban hành Quyết định số 4683/QĐ-UBND ngày 10/9/2025 về việc ủy quyền cho Sở Công Thương Hà Nội giải quyết một số thủ tục hành chính lĩnh vực xuất nhập khẩu thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND thành phố Hà Nội.

Năm 2025, thành phố cũng đã ban hành Kế hoạch số 251/KH-UBND ngày 12/9/2025 về cải thiện, nâng cao Bộ chỉ số đánh giá kết quả thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA Index) của thành phố Hà Nội năm 2025. Trong đó, yêu cầu các Sở, ngành vào cuộc để tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA thông qua các chỉ số: Công tác tuyên truyền, phổ biến thông tin về FTA; Công tác xây dựng pháp luật của cơ quan quản lý nhà nước địa phương; Chính sách hỗ trợ và nâng cao năng lực cạnh tranh; Phát triển bền vững.

Mục tiêu của thành phố Hà Nội trong năm 2025 là duy trì mức tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu trên 7% và tăng trưởng GRDP đạt trên 8%, hỗ trợ doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục hành chính trong lĩnh vực xuất nhập khẩu theo quy định phân cấp, phân quyền, tận dụng tốt các FTA. Qua đó cải thiện, nâng cao thứ hạng chỉ số FTA Index của thành phố Hà Nội năm 2025.

Đưa thủ tục xuất nhập khẩu về địa phương, tăng cường giám sát và hỗ trợ thương nhân

Tại Hội nghị, ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cho biết, 59 thủ tục hành chính trong lĩnh vực xuất nhập khẩu do Bộ Công Thương quản lý như cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa và văn bản chấp thuận cho thương nhân tự chứng nhận xuất xứ hàng hoá xuất khẩu, cấp giấy phép quá cảnh đối với hàng hóa thuộc danh mục hàng hóa cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu, cấp giấy phép tạm nhập tái xuất, cấp giấy phép tạm xuất tái nhập, cấp, thu hồi Giấy chứng nhận lưu hành tự do (CFS) đối với hàng hoá xuất khẩu và một số nhiệm vụ khác đã được phân quyền cho cấp tỉnh thực hiện.

Dựa trên nguyên tắc phân cấp, phân quyền phù hợp với nguyên tắc quy định về phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp của Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025, pháp luật chuyên ngành về thương mại, pháp luật chuyên ngành về quản lý ngoại thương, chủ trương đưa thủ tục hành chính, đặc biệt là thủ tục về các lĩnh vực xuất nhập khẩu về triển khai tại địa phương nhằm thực hiện tiết giảm chi phí, thời gian thực hiện cho thương nhân, góp phần thúc đẩy hoạt động xuất khẩu bền vững.

Ông Nguyễn Anh Sơn nhấn mạnh, thương nhân có thể tự do lựa chọn, đề nghị cấp phép ngay tại địa bàn hoạt động. Đồng thời, chính quyền địa phương có thể theo dõi, kiểm tra, giám sát, hướng dẫn trực tiếp các hoạt động của thương nhân xuất khẩu, nhập khẩu. 

Sau thời gian chính thức sáp nhập thành 34 tỉnh, thành phố, thành phố Hà Nội đang tổ chức triển khai nhiệm vụ được phân quyền trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, trong đó có liên quan đến chứng nhận xuất xứ hàng hóa theo lộ trình. Đây là một trong những thủ tục được các hiệp hội, ngành hàng, doanh nghiệp đặc biệt quan tâm. 

Thông qua Hội nghị giúp đánh giá đúng thực trạng tình hình, xác định rõ khó khăn, vướng mắc trong công tác triển khai phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực xuất nhập khẩu tại địa phương, trên cơ sở đó đề xuất với các Cục, Vụ các giải pháp cụ thể, khả thi để các đơn vị ghi nhận, tiếp tục hướng dẫn, hỗ trợ thành phố Hà Nội trong thời gian tới.

Hướng dẫn cấp C/O tại địa phương, tận dụng ưu đãi thuế quan FTA

Trong khuôn khổ Hội nghị, bà Trịnh Thị Thu Hiền, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu đã phân tích mối quan hệ của việc hàng hóa đáp ứng quy tắc xuất xứ FTA với việc hàng hóa được hưởng ưu đãi thuế quan tại nước đối tác nhập khẩu. Từ đó, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu nhấn mạnh việc tăng cường nhận thức, cập nhật quy định về xuất xứ hàng hóa để có kế hoạch sản xuất kinh doanh phù hợp nhằm bảo đảm hàng hóa có xuất xứ được hưởng ưu đãi FTA, giúp nâng cao tính cạnh tranh của hàng xuất khẩu Việt Nam, góp phần thúc đẩy xuất khẩu – một động lực của mục tiêu tăng trưởng, đặc biệt trong bối cảnh diễn biến thương mại quốc tế khó lường.

Ngoài ra, bà Trịnh Thị Thu Hiền cập nhật tình hình phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực xuất xứ hàng hóa, hướng dẫn một số lưu ý trong triển khai cấp C/O tại địa phương, cung cấp đầu mối liên hệ đối với các vấn đề chuyên môn, nghiệp vụ cũng như đầu mối xử lý hệ thống eCoSys và giải đáp tình huống khi có vướng mắc liên quan đến chứng từ chứng nhận xuất xứ tại nước nhập khẩu.

Sở Công Thương đồng hành cùng doanh nghiệp, chia sẻ những khó khăn và tìm phương hướng giải pháp tháo gỡ kịp thời cho các doanh nghiệp.

Thời gian tới sẽ tập trung vào các giải pháp:
Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, số hóa quy trình cấp C/O, chủ động nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin và hệ thống trang thiết bị để đảm bảo công tác cấp C/O được thông suốt. Qua đó hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu tiết kiệm thời gian, chi phí.
Đẩy mạnh các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA, qua đó nâng cao chỉ số FTA Index của Hà Nội: Tăng cường xúc tiến thương mại đa dạng hóa thị trường theo vùng, theo nhóm FTA ưu đãi; Hỗ trợ đào tạo, tư vấn doanh nghiệp trong việc nâng chuẩn hàng hóa, đáp ứng quy định truy xuất, thuế quan mới; Kết nối doanh nghiệp với hệ thống ngân hàng, tín dụng, logistics nhằm giảm chi phí đầu vào; Đề xuất cơ chế tháo gỡ khó khăn tại các khu công nghiệp, đặc biệt với nhóm doanh nghiệp sản xuất công nghiệp chủ lực.

Đa dạng hóa thị trường, khai thác tối đa ưu đãi từ FTA

Tại Hội nghị, ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên đã đưa ra một số giải pháp nhằm tận dụng khai thác thị trường xuất khẩu tiềm năng trong các FTA để đẩy mạnh xuất khẩu của thành phố Hà Nội.

Theo ông Ngô Chung Khanh, tình hình thế giới có những bất ổn và xung đột, song báo cáo gần đây của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cho thấy thương mại toàn cầu vẫn tăng trưởng, nhưng thay vì tập trung ở một chỗ, thương mại thế giới đang lan tỏa ra nhiều khu vực. 

Các Hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt là EVFTA và CPTPP, mang lại lợi thế thuế quan rất lớn cho doanh nghiệp Việt Nam. Đối với EVFTA, mức thuế trung bình giảm từ 12% xuống 0%. Đối với CPTPP, mức thuế trung bình giảm từ 18% xuống 0%. Sự chênh lệch thuế này tạo ra lợi thế cạnh tranh đáng kể về giá và đây phải là cơ hội hấp dẫn để doanh nghiệp chuyển hướng mạnh sang các thị trường này.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy thị phần của Việt Nam tại các thị trường FTA mới như EU và các nước CPTPP (đặc biệt là Canada, Mexico, Peru) không tăng và đôi khi còn giảm kể từ khi hiệp định có hiệu lực.

Trong thời gian tới, để có thể tận dụng được các cơ hội từ FTA, Phó Vụ trưởng Vụ chính sách thương mại đa biên đưa ra một số giải pháp: hỗ trợ tín dụng và chuyển đổi xanh; xây dựng hệ thống cảnh báo sớm (về các rào cản thương mại); phát triển nguồn nhân lực FTA; thành lập các mô hình, chỉ số, chương trình hỗ trợ địa phương và doanh nghiệp; xây dựng bộ chỉ số và vinh danh doanh nghiệp; xây dựng chương trình hỗ trợ chuyên biệt theo từng FTA. 

Đại diện các Sở, ngành của thành phố đã cùng thảo luận về tình hình triển khai các chỉ tiêu cần cải thiện, nâng cao vị trí của thành phố Hà Nội tại kết quả Bộ chỉ số FTA Index năm 2025. Qua đó, đánh giá được thực chất công tác hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA đẩy mạnh xuất khẩu.

Năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của thành phố Hà Nội đạt 60 tỷ 170 triệu USD, chiếm tỷ trọng 7,7% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Trong đó kim ngạch xuất khẩu đạt 19 tỷ 126 triệu USD, kim ngạch nhập khẩu đạt 41 tỷ 44 triệu USD.

9 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Hà Nội đạt 49 tỷ 953 triệu USD: Trong đó, kim ngạch xuất khẩu đạt 15 tỷ 677 triệu USD, tăng 12,1% so với cùng kỳ năm 2024; Kim ngạch nhập đạt 34 tỷ 276 triệu USD, tăng 14,5% so với cùng kỳ năm 2024.

Hàng hóa của doanh nghiệp Hà Nội đã xuất khẩu tới 205 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới với các nhóm hàng xuất khẩu chủ yếu: Nông sản; hàng dệt may; giày dép và các sản phẩm từ da; Máy vi tính, hàng điện tử và linh kiện; Máy móc thiết bị phụ tùng; thủy tinh và các mặt hàng từ thủy tinh; phương tiện vận tải và phụ tùng; Điện thoại và linh kiện; hàng gốm sứ; gỗ và các sản phẩm từ gỗ. Các thị trường xuất khẩu trọng điểm gồm Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, ASEAN.

Một số hình ảnh tại Hội nghị