Cần Thiết Hướng Nghiệp Học Sinh Bằng AI – Tạp Chí Giáo Dục TP.Hồ Chí Minh

Các chuyên gia khuyến cáo, để tăng hiệu quả công tác hướng nghiệp, phân luồng cho học sinh trong bối cảnh hiện nay, ngành giáo dục cần đẩy mạnh đưa trí tuệ nhân tạo (AI) vào công tác hướng nghiệp.

Hiện nay cần thiết đưa Trí tuệ nhân tạo vào hướng nghiệp cho học sinh (ảnh minh họa)

Những hạn chế của công tác hướng nghiệp hiện nay

TS.Nguyễn Đức Nghĩa (nguyên Phó Giám đốc ĐHQG TP.HCM) chỉ ra, một trong những hạn chế lớn nhất của công tác hướng nghiệp hiện nay là thiếu tính liên thông và đồng bộ giữa các cấp học và giữa các bên liên quan. Việc thiếu thông tin và định hướng khách quan cũng là một vấn đề nghiêm trọng. Học sinh thường tiếp cận thông tin một cách rời rạc, không được kiểm chứng hoặc bị thổi phồng quá mức, dẫn đến nhận thức sai lệch về công việc và giá trị sống. Điều này khiến các em gặp khó khăn trong việc đưa ra quyết định đúng đắn, phù hợp với bản thân và nhu cầu xã hội.

Áp lực từ kỳ thi tốt nghiệp THPT và định hướng đại học cũng là một rào cản lớn. Đa phần phụ huynh và học sinh vẫn có tâm lý “bằng mọi giá phải vào đại học hoặc cao đẳng”, xem nhẹ các con đường học nghề. Điều này tạo ra một sự mất cân bằng trong nhận thức về giá trị của các con đường giáo dục khác nhau, làm giảm sự quan tâm đến việc phân luồng và học nghề.

Ngoài ra, công tác hướng nghiệp còn hạn chế trong đầu tư nguồn lực. Các trường phổ thông hiện nay thường không có biên chế chính thức làm công tác tư vấn/hướng nghiệp, dẫn đến việc học sinh và giáo viên không có được sự trợ giúp cần thiết về chuyên môn. Thiếu các phương tiện cần thiết như tài liệu tham khảo cập nhật, phòng tham vấn, trang bị lưu trữ hồ sơ, công cụ chẩn đoán, nên không thể tạo lập được hồ sơ tư vấn cho học sinh một cách chuyên nghiệp.

Thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường cũng là một điểm yếu. Phụ huynh thường không biết hoặc không quan tâm đến hoạt động hướng nghiệp tại trường. Điều này làm giảm hiệu quả của các nỗ lực hướng nghiệp từ phía nhà trường, bởi gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc định hình nhận thức và quyết định của học sinh.

TS.Nguyễn Đức Nghĩa cho rằng, để nâng cao kỹ năng định hướng nghề nghiệp cho học sinh trong bối cảnh giáo dục và tuyển sinh hiện nay, cần có một hệ thống giải pháp toàn diện, đồng bộ từ nhiều phía. Trong đó, chú trọng những giải pháp về công nghệ như phát triển ứng dụng di động định hướng nghề nghiệp; sử dụng nền tảng học tập trực tuyến; ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR) giúp học sinh trải nghiệm kiến thức một cách trực quan, sống động và hấp dẫn hơn, tạo các mô hình học tập dựa trên trải nghiệm.

Trong các lĩnh vực như y khoa, kỹ thuật, VR cho phép học sinh thực hành kỹ năng chuyên môn trong môi trường giả lập, nâng cao kỹ năng thực hành trước khi làm việc thực tế. Đặc biệt, AI có thể cá nhân hóa lộ trình học tập, cung cấp Chatbot và trợ lý ảo để giải quyết vấn đề nhanh chóng, và tự động hóa các công việc giảng dạy, giúp tối ưu hóa quy trình dạy và học, nâng cao chất lượng học tập.

AI vượt trội trong hướng nghiệp

Lê Thị Thanh Mai (Chuyên gia hướng nghiệp – tuyển sinh) nhận định, AI vượt trội trong việc phân tích các tập dữ liệu lớn để đưa ra các khuyến nghị và đánh giá cá nhân hóa cao, một khả năng gần như không có trong hướng nghiệp Việt Nam hiện tại.

Theo đó, AI có thể phân tích dữ liệu thị trường để dự đoán xu hướng việc làm, giúp học sinh nhận diện các kỹ năng quan trọng và chuẩn bị sẵn sàng cho các cơ hội việc làm trong tương lai, đảm bảo khả năng cạnh tranh ngay cả khi thị trường lao động thay đổi không ngừng.

Cạnh đó, AI giúp giáo viên nhanh chóng tổng hợp thông tin về các ngành nghề, xu hướng thị trường lao động và yêu cầu kỹ năng mới. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thị trường lao động thay đổi nhanh chóng, giúp giáo viên luôn cập nhật kiến thức để tư vấn hiệu quả cho học sinh.

Dù vậy, TS. Lê Thị Thanh Mai cho rằng, thách thức lớn là khoảng 60% giáo viên chưa tham gia bất kỳ khóa đào tạo AI nào. Phần lớn giáo viên còn hạn chế về năng lực sử dụng AI và thiếu các hướng dẫn cụ thể để tích hợp công nghệ này vào giảng dạy. Học sinh có thể lạm dụng AI để giải quyết bài tập nhanh chóng mà không thực sự hiểu bản chất vấn đề, giáo viên cũng có thể giảm khả năng đánh giá độc lập nếu quá ỷ lại vào AI.

“Để nâng cao kỹ năng định hướng nghề nghiệp cho học sinh trong bối cảnh giáo dục và tuyển sinh hiện nay, cần có một hệ thống giải pháp toàn diện, đồng bộ từ nhiều phía. Trong đó, chú trọng những giải pháp về công nghệ như phát triển ứng dụng di động định hướng nghề nghiệp; sử dụng nền tảng học tập trực tuyến; ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR) giúp học sinh trải nghiệm kiến thức một cách trực quan, sống động…”, TS. Nguyễn Đức Nghĩa (nguyên Phó Giám đốc ĐHQG TP.HCM) nói.

Để tối ưu hóa việc ứng dụng AI trong giáo dục hướng nghiệp, TS. Lê Thị Thanh Mai nhìn nhận, cần có các giải pháp đồng bộ ở cấp quốc gia và các giải pháp đặc thù phù hợp với điều kiện của từng vùng/khu vực. Trong đó, một số “giải pháp trao tay” có thể triển khai ngay. Bao gồm nâng cao năng lực số cho đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý: Đẩy mạnh các chương trình đào tạo, tập huấn bài bản về ứng dụng AI trong giáo dục hướng nghiệp. Các chương trình này cần tập trung vào kỹ năng thực hành và ứng dụng cụ thể AI trong giáo dục hướng nghiệp. Xây dựng và phát triển hệ sinh thái AI giáo dục, phát triển nền tảng dữ liệu giáo dục mở, hỗ trợ phân tích, dự báo và hoạch định chính sách giáo dục hướng nghiệp. Đầu tư phát triển các công cụ AI chuyên biệt cho giáo dục hướng nghiệp như Chatbot tư vấn thông minh, hệ thống đánh giá năng lực được hỗ trợ bởi AI, và mô hình dự đoán xu hướng nghề nghiệp.

Ông Trần Anh Tuấn (Chuyên gia hướng nghiệp – tuyển sinh) cũng cho rằng, học sinh cần được tiếp cận công cụ AI, phần mềm thiết kế, chỉnh sửa video, quản lý dữ liệu số trong định hướng nghề nghiệp. Kết hợp lý thuyết và thực hành, tạo cơ hội cho học sinh được trải nghiệm thực tế, tiếp xúc với môi trường làm việc, từ đó có cái nhìn chân thực và khách quan hơn về các ngành nghề.

“Việc định hướng nghề nghiệp trong thời đại số không chỉ dừng lại ở việc chọn nghề mà giúp học sinh phát triển kỹ năng, tư duy nghề nghiệp, năng lực học tập suốt đời. Học sinh được chuẩn bị để làm việc trong môi trường công nghệ thay đổi, khả năng thích nghi phát triển năng lực và kỹ năng bản thân, tạo giá trị nghề nghiệp, giá trị hành nghề. Chỉ có những quan điểm về “lành nghề” trong chọn và học tập nghề nghiệp, và sự xuất sắc trong nghề là yếu tố quyết định thành công”, ông Trần Anh Tuấn nhấn mạnh.

Bài, ảnh: Yến Hoa

https%3A%2F%2Fgiaoduc.edu.vn%2Fcan-thiet-huong-nghiep-hoc-sinh-bang-ai%2F

Cần thiết hướng nghiệp học sinh bằng AI – Tạp Chí Giáo Dục TP.Hồ Chí Minh

Must read

Ngành GD-ĐT Cần Thơ chú trọng chuyển đổi số và AI

XSQB 11/9 – Kết quả xổ số Quảng Bình hôm nay thứ 5 ngày 11/9/2025

Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Hội nghị toàn quốc tập huấn ứng dụng trí tuệ nhân tạo

AI trở thành bạn đồng hành của Gen Z trong những chuyến du lịch

More articles

Latest article

Ngành GD-ĐT Cần Thơ chú trọng chuyển đổi số và AI

XSQB 11/9 – Kết quả xổ số Quảng Bình hôm nay thứ 5 ngày 11/9/2025

Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Hội nghị toàn quốc tập huấn ứng dụng trí tuệ nhân tạo

AI trở thành bạn đồng hành của Gen Z trong những chuyến du lịch

Doanh nghiệp Việt trước cơ hội mới từ chuỗi cung ứng toàn cầu

Về chúng tôi

Danh mục phổ biến

Lựa chọn

Ngành GD-ĐT Cần Thơ chú trọng chuyển đổi số và AI

XSQB 11/9 – Kết quả xổ số Quảng Bình hôm nay thứ 5 ngày 11/9/2025