Chi 15 tỷ USD để ‘mua’ một thiên tài AI, Mark Zuckerberg đang cố gắng bảo vệ cỗ máy kiếm tiền gần 50 tỷ USD mỗi quý của Meta

Meta đang tăng tốc trong cuộc đua đến “siêu trí tuệ”, một lần nữa tái cấu trúc tổ chức AI khi Meta Superintelligence Labs (MSL) chính thức hình thành. Nhưng các nhà phân tích cho rằng nhà đầu tư vẫn chỉ chăm chú vào mục tiêu cốt lõi mà Meta luôn hứa hẹn: Cải thiện sản phẩm để tăng tương tác và từ đó bán được nhiều quảng cáo hơn. Các mô hình AI siêu trí tuệ, nếu xuất hiện, cũng chỉ là công cụ để đạt mục tiêu đó.

Lần này, người dẫn dắt cuộc tái cơ cấu là Alexandr Wang, cựu CEO Scale, được Mark Zuckerberg mời về hồi tháng 6 giữ chức giám đốc AI. Wang hiện quản lý một lực lượng khổng lồ gồm hàng nghìn kỹ sư, nhà khoa học và quản lý sản phẩm, và đang tìm cách siết chặt guồng máy này – điều được cho là dẫn đến một số lãnh đạo cấp cao rời đi và ít nhất một nhóm bị giải tán.

Wang được thuê về để chiêu mộ một nhóm nhỏ các nhà nghiên cứu “tinh hoa” với mức lương thưởng khổng lồ — một số gói lên đến hơn 100 triệu USD trả trong vài năm — nay trở thành “mũi nhọn” trong nỗ lực AI của Meta.

Nhưng nhóm này chỉ là phần nổi: Toàn bộ tổ chức AI hiện được sáp nhập vào MSL, chia thành 4 nhóm phụ trách nghiên cứu, huấn luyện, sản phẩm và hạ tầng. Cả bốn trưởng nhóm đều báo cáo trực tiếp cho Wang, trong đó có nhà đầu tư nổi tiếng kiêm cựu CEO GitHub Nat Friedman (phụ trách sản phẩm & nghiên cứu ứng dụng) và Shengjia Zhao, cựu nhà nghiên cứu OpenAI (giữ vai trò giám đốc khoa học).

Trong email gửi nhân viên, Wang thừa nhận việc tái cấu trúc có thể gây xáo trộn nhưng nhấn mạnh mô hình mới sẽ “giúp chúng ta đạt được siêu trí tuệ với tốc độ cao hơn về dài hạn”.

Trong khi đó, nhà đầu tư phản ứng trái chiều: Cổ phiếu Meta giảm hơn 2% ngay sau tin tức nhưng sau đó hồi phục gần hết khi thị trường đóng cửa. Sự giảm giá này cũng phản ánh tâm lý thận trọng chung trên thị trường khi nhóm cổ phiếu AI và Big Tech hạ nhiệt sau đỉnh cao gần đây, theo Daniel Newman, CEO hãng nghiên cứu The Futurum Group. Ông dự báo sẽ có “điều chỉnh khiêm tốn” nhưng nhấn mạnh Meta đã “có một giai đoạn tăng trưởng phi thường” và “vừa tiếp tục báo lãi quý xuất sắc”.

Tuy nhiên, giới phân tích vẫn theo dõi sát những khoản chi khổng lồ mà Zuckerberg bỏ ra để chiêu mộ nhân tài AI và những lần tái cơ cấu liên tiếp, đồng thời so sánh với sự tiến bộ nhanh chóng của OpenAI, xAI và Google. Các mô hình Llama mã nguồn mở của Meta được cho là “có dấu hiệu chững lại”.

“Chúng tôi cho rằng đội ngũ Meta, sau đợt tuyển dụng rầm rộ của Zuckerberg, sẽ cần một giai đoạn thích nghi trước khi đạt tốc độ phát triển giải pháp cạnh tranh hơn”, Newman nói.

CỖ MÁY KIẾM TIỀN

Dù vậy, nhu cầu “tốc độ” của Meta thực chất vẫn nhằm phục vụ cỗ máy sản phẩm hơn là tham vọng giải quyết các thách thức lớn của nhân loại. Dù Meta từng thử nghiệm nghiên cứu AI tầm xa thông qua phòng thí nghiệm FAIR của Yann LeCun, thì đối thủ như OpenAI, Anthropic hay các công ty tách nhánh như Thinking Machine Labs, Safe Superintelligence lại lấy Trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) và siêu trí tuệ làm sứ mệnh trung tâm.

Ngược lại, Meta vẫn giữ đúng “sứ mệnh xưa nay”: Cải tiến các sản phẩm thúc đẩy sự gắn kết trên nền tảng mạng xã hội siêu lợi nhuận như Facebook, Instagram và WhatsApp. Quảng cáo trên đó vẫn là nguồn thu gần như toàn bộ, đạt 46,6 tỷ USD trong quý gần nhất.

Zuckerberg hồi tháng trước nhấn mạnh điều này qua một video Reel trên Instagram và bài blog: AI đang tiến bộ nhanh chóng và chúng ta đã thấy “dấu hiệu AI tự cải thiện”. Ông nói siêu trí tuệ “đang ở trong tầm mắt” nhưng thay vì những tuyên ngôn khoa học hay kinh tế, tầm nhìn của ông hướng đến từng cá nhân: Một AI cá nhân hóa giúp bạn “đạt mục tiêu, sáng tạo những gì bạn muốn, trở thành một người bạn tốt hơn, và phát triển thành con người mà bạn khao khát”.

Cách tiếp cận này hoàn toàn ăn khớp với triết lý của Meta: Xây dựng trải nghiệm tiêu dùng để giữ chân người dùng (và bán thêm quảng cáo). Với Zuckerberg, siêu trí tuệ còn có nghĩa là trao quyền cho thế hệ thiết bị cá nhân ứng dụng AI, đặc biệt là kính thực tế tăng cường có thể “thấy những gì ta thấy, nghe những gì ta nghe, và tương tác với ta suốt cả ngày”.

Newman cho rằng triển vọng của Meta vẫn tích cực bởi công ty “không phụ thuộc nhiều vào mảng nghiên cứu, mà dùng AI để tiếp tục tăng số người dùng hoạt động hàng ngày — từ đó doanh thu cũng tăng theo”.

Ngược lại, Mike Proulx của Forrester khẳng định Meta vẫn tập trung tuyệt đối vào việc xây dựng “những mô hình AI mạnh mẽ nhất”. Theo ông, “cuộc đua đã bắt đầu và Meta đang tụt lại phía sau. Việc tập trung vào siêu trí tuệ sẽ cho Meta một ‘ngôi sao Bắc Đẩu’ để tập hợp sức mạnh chiến lược và vận hành”.

Zuckerberg cũng khẳng định điều này trong cuộc họp báo cáo lợi nhuận gần nhất, nhấn mạnh AI là trung tâm trong 5 ưu tiên của Meta. Nhưng đáng chú ý, ông gọi kính AI – chứ không phải các ứng dụng mạng xã hội – mới là “cách chính” mà siêu trí tuệ sẽ đi vào đời sống hàng ngày.

Proulx cho rằng không cần quá lo lắng về sự xáo trộn thường xuyên trong bộ máy AI của Meta: “Lĩnh vực này đang phát triển với tốc độ chóng mặt. Giống bất kỳ cuộc đua công nghệ mới nổi nào, việc xoay trục liên tục là tất yếu”.

Dù nói nhiều về siêu trí tuệ, việc Meta tái cấu trúc AI cho thấy các canh bạc lớn của công ty vẫn không đổi: Cá nhân hóa sản phẩm để giữ hàng tỷ người tiếp tục cuộn màn hình, dòng tiền quảng cáo chảy đều và sắp tới, kính AI phủ kín khuôn mặt mọi người. Kết quả cuối cùng thế nào vẫn còn phải chờ: “Câu hỏi lúc này là liệu đội ngũ của Meta có đủ khả năng thực sự để biến lời hứa thành hiện thực hay không”, Proulx kết luận.

Theo: Fortune

Phương Linh