Cơ hội 130 tỷ USD cho ASEAN đến năm 2030

Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu (LKYSPP), Đại học Quốc gia Singapore, công bố báo cáo nghiên cứu chiến lược mang tính bước ngoặt, đề xuất một khung chính sách toàn diện giúp ASEAN tận dụng sự hội tụ giữa công nghệ 5G và trí tuệ nhân tạo (AI) để bứt phá kinh tế và xác lập vai trò lãnh đạo số của khu vực vào năm 2030. Báo cáo chỉ ra rằng riêng công nghệ 5G có thể mang lại giá trị kinh tế lên tới 130 tỷ USD cho khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, trong đó ASEAN đóng vai trò trọng yếu nếu biết tận dụng cơ hội kịp thời.

Mức độ triển khai 5G hiện nay vẫn còn phân hóa mạnh trong nội khối, từ 48,3% tại Singapore xuống dưới 1% tại một số nước thành viên. Khoảng cách lớn trong ứng dụng có thể kéo lùi tiến trình chuyển đổi số, làm sâu sắc thêm chênh lệch phát triển và đe dọa vị thế cạnh tranh toàn cầu của ASEAN. Theo nhóm nghiên cứu, cánh cửa để ASEAN vươn lên trở thành khu vực dẫn đầu về kết nối thông minh đang thu hẹp nhanh chóng và cần hành động dứt khoát.

Báo cáo với tiêu đề “Tận dụng 5G để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi do AI dẫn dắt tại ASEAN” là kết quả của các cuộc phỏng vấn chuyên sâu với hơn 400 chuyên gia đến từ 8 quốc gia. Nghiên cứu đưa ra 10 trụ cột chính để thúc đẩy quá trình chuyển đổi, trong đó đặc biệt nhấn mạnh vai trò của các chính phủ trong việc nhìn nhận 5G như một hạ tầng chiến lược phục vụ AI, thay vì chỉ là bước nâng cấp viễn thông thông thường.

Một trong những điểm nhấn quan trọng là khuyến nghị xây dựng chiến lược chuyển đổi 5G-AI quốc gia với lộ trình rõ ràng đến năm 2030, đồng thời thành lập các cơ quan điều phối cấp cao tại từng quốc gia ASEAN để tránh tình trạng phân mảnh. Bên cạnh đó, báo cáo kêu gọi phát triển hệ sinh thái AI thông qua hợp tác công – tư, triển khai chính sách bao trùm để tăng khả năng tiếp cận, nâng cao kỹ năng số và đặt doanh nghiệp làm trung tâm trong quá trình chuyển đổi.

Tại một số quốc gia, các mô hình ứng dụng thành công đã cho thấy tiềm năng to lớn của 5G và AI nếu được triển khai bài bản. Cảng thông minh sử dụng 5G tại Singapore giúp giảm độ trễ tới 50%, trong khi Thái Lan ứng dụng AI trong quản lý thiên tai và Malaysia đạt tỷ lệ phủ sóng dân số ấn tượng 82% nhờ mô hình chia sẻ mạng viễn thông. Những ví dụ này chứng minh vai trò của sự điều phối chính sách và đầu tư chiến lược trong việc thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện.

Mạng 5G riêng tư (private 5G) được đánh giá là nền tảng cốt lõi cho công nghiệp 4.0 tại ASEAN, còn truy cập không dây cố định (FWA) là chìa khóa thu hẹp khoảng cách kết nối tại các vùng sâu vùng xa. Báo cáo cũng nhấn mạnh rằng những quyết định triển khai 5G hôm nay sẽ đặt nền móng cho 6G vào năm 2030, đồng nghĩa với việc ASEAN cần định vị chiến lược ngay từ bây giờ nếu không muốn bỏ lỡ làn sóng công nghệ tiếp theo.

Viễn cảnh tương lai mà nghiên cứu vạch ra cho ASEAN là một hệ sinh thái số toàn diện, nơi các doanh nghiệp sản xuất thông minh có thể cạnh tranh toàn cầu, người dân nông thôn ứng dụng AI để tối ưu năng suất nông nghiệp, học sinh vùng sâu tiếp cận giáo dục tiên tiến thông qua kết nối tốc độ cao. Để đạt được điều đó, khu vực cần sự hợp lực chính trị, sự điều phối mạnh mẽ giữa các quốc gia và cam kết hành động từ cả khối công lẫn tư nhân.

Báo cáo đầy đủ dài 148 trang cùng bản tóm tắt, đóng vai trò như kim chỉ nam chiến lược cho các nhà hoạch định chính sách, đồng thời là lời kêu gọi hành động mạnh mẽ để ASEAN không chỉ bắt kịp mà còn bứt phá trong kỷ nguyên 5G-AI, kiến tạo tương lai số cho 700 triệu người dân trong khu vực.

Khánh Yên