Điều gì xảy ra khi ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào ‘cuộc cách mạng xanh’?

Biến đổi khí hậu đang là mối đe dọa lớn đối với hành tinh, việc xem xét vai trò của công nghệ, đặc biệt là Trí tuệ nhân tạo trong việc giảm thiểu tác động của nó là rất quan trọng.

Trí tuệ nhân tạo hỗ trợ xanh hóa cho doanh nghiệp

Các tổ chức ngày càng hướng tới những công nghệ thân thiện với môi trường, như trí tuệ nhân tạo “xanh” (Green AI), để giảm thiểu lượng khí thải carbon và tác động đến môi trường.

Green AI sử dụng các phương pháp trí tuệ nhân tạo (AI) trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau để thúc đẩy phát triển bền vững và giảm thiểu tác động môi trường. Điều này được thực hiện bằng cách tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên, quản lý chất thải và sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo.

Mục tiêu của Green AI là tối ưu hóa các mô hình kinh doanh để chúng hiệu quả, sử dụng ít năng lượng hơn và nhìn chung thân thiện với môi trường.

Chẳng hạn, các thuật toán AI có thể kiểm soát hệ thống sưởi, làm mát và chiếu sáng của những tòa nhà. Bằng cách phân tích thói quen sử dụng và điều kiện thời tiết, AI sẽ đảm bảo các hệ thống này chỉ hoạt động khi cần, giúp tiết kiệm năng lượng đáng kể.

AI giúp nông dân tối ưu hóa việc sử dụng nước, phân bón và thuốc trừ sâu. Các cảm biến và drone thu thập dữ liệu về tình trạng đất và sức khỏe cây trồng, sau đó AI phân tích để đưa ra khuyến nghị chính xác, giúp giảm thiểu lãng phí và tác động đến môi trường. AI có thể tối ưu hóa các tuyến đường vận chuyển, lịch trình và kho bãi, giúp giảm lượng khí thải carbon từ hoạt động logistic và giảm lãng phí thực phẩm.

Trong bối cảnh AI và ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) đang trở thành các xu hướng chủ chốt, bà Trần Phương Nga, CEO của Tập đoàn Thiên Long, đã chia sẻ những quan điểm và chiến lược đột phá của doanh nghiệp. Bà cho rằng, phát triển bền vững không phải là một bước nhảy vọt, mà là sự chuyển tiếp tự nhiên từ những giá trị hiện có hướng đến tương lai.

Theo bà Nga, công ty ứng dụng AI để tối ưu hóa quy trình nội bộ và các hoạt động xã hội (CSR). Một ví dụ cụ thể là việc sử dụng AI trong đánh giá và thực hiện các hoạt động CSR.

Nhờ AI, Thiên Long đã giảm bớt các công việc lặp lại, tiết kiệm thời gian xử lý, giúp nhân viên hạnh phúc hơn. Ngoài ra, AI cũng được dùng để chăm sóc khách hàng một cách minh bạch hơn và hỗ trợ các khóa đào tạo nội bộ.

Cần quy trình cụ thể và có tính chiến lược

Theo các chuyên gia, để doanh nghiệp có thể triển khai thành công Green AI cần thực hiện một quy trình gồm các bước cụ thể và có tính chiến lược.

Đầu tiên, doanh nghiệp cần xác định rõ ràng mục tiêu bền vững của mình. Điều này không chỉ là những mục tiêu chung chung, mà phải gắn liền với chiến lược kinh doanh tổng thể. Cần đặt ra câu hỏi là làm thế nào Green AI có thể giúp chúng ta giảm lượng khí thải, tiết kiệm năng lượng hoặc tối ưu hóa tài nguyên?

Sau đó, việc đánh giá dữ liệu hiện có là bước nền tảng. Các mô hình Green AI đòi hỏi dữ liệu chất lượng cao để hoạt động hiệu quả. Doanh nghiệp cần rà soát lại dữ liệu đang có, đảm bảo chúng đủ sạch và phù hợp để hỗ trợ các sáng kiến bền vững.

Tiếp theo, doanh nghiệp sẽ phát triển các mô hình Green AI. Dựa trên dữ liệu lịch sử và các công nghệ học máy (Machine Learning), các mô hình này sẽ được xây dựng và đào tạo để đưa ra những quyết định sáng suốt hơn trong tương lai. Các mô hình này có thể phục vụ cho nhiều mục đích, từ quản lý năng lượng đến tối ưu hóa chuỗi cung ứng.

Khi đã có mô hình, bước quan trọng là tích hợp các giải pháp trí tuệ nhân tạo này vào quy trình làm việc hiện tại. Việc triển khai cần diễn ra một cách liền mạch, đảm bảo các giải pháp AI mới tương thích với hệ thống và cơ sở hạ tầng đã có sẵn.

Cuối cùng, doanh nghiệp phải liên tục đánh giá và giám sát hiệu suất. Sau khi triển khai, cần theo dõi sát sao hiệu quả của các mô hình Green AI, thu thập phản hồi và thực hiện các cải tiến cần thiết. Điều này đảm bảo rằng các sáng kiến “xanh” luôn mang lại hiệu quả cao nhất và góp phần đạt được các mục tiêu bền vững của công ty.

Tiến sĩ Bùi Thanh Minh, Phó giám đốc Văn phòng Ban IV (Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân) cho biết, AI không chỉ là một công cụ công nghệ mà còn là yếu tố then chốt để giải quyết những thách thức hiện tại, từ thuế quan cho đến các tiêu chuẩn phát triển bền vững quốc tế.

Thách thức lớn nhất mà doanh nghiệp Việt Nam đối mặt là việc chứng minh nguồn gốc và xuất xứ hàng hóa. Trong bối cảnh các thị trường lớn như Mỹ, Trung Quốc, Đức… ngày càng siết chặt các quy định về phát triển bền vững, dữ liệu về ESG đã trở thành yếu tố bắt buộc, không còn là câu chuyện riêng lẻ.

AI đóng vai trò quan trọng trong việc thu thập, phân tích và báo cáo dữ liệu này, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất, sử dụng tài nguyên hiệu quả và giảm thiểu tác động đến môi trường.

Hai mục tiêu chiến lược của Việt Nam là trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045 và đạt mục tiêu Net Zero (phát thải ròng bằng 0) vào năm 2050, cho thấy việc ứng dụng AI và thực hành ESG không chỉ là xu hướng mà còn là chiến lược quốc gia. Mặc dù Việt Nam chưa có luật riêng về ESG, nhưng các quy định liên quan đã nằm rải rác trong nhiều bộ luật khác nhau như Luật Bảo vệ môi trường, Bộ luật Lao động,… Nhà nước cũng đã có nhiều chính sách hỗ trợ tài chính, hạ tầng số và khung pháp lý thử nghiệm để thúc đẩy sự phát triển này.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn đang ở trong một “mê trận” khi chưa có một bộ tiêu chuẩn ESG quốc gia thống nhất, cũng như các quy định cụ thể về việc tích hợp AI vào báo cáo. Điều này dẫn đến sự hạn chế về nhân lực trong lĩnh vực này.