AI đang trở thành công cụ hữu ích giúp báo chí phát triển nội dung số
Chia sẻ tại hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề “Báo chí – truyền thông trong bối cảnh Trí tuệ nhân tạo (AI) phát triển” do Học viện Báo chí và Tuyên truyền phối hợp với Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) tổ chức mới đây, PGS. TS. Đinh Thị Thu Hằng, Viện trưởng Viện Báo chí – Truyền thông, Học viện Báo chí và Tuyên truyền cho biết: Dưới sự tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, AI đang trở thành một trong những công nghệ then chốt, làm thay đổi sâu sắc nhiều lĩnh vực của đời sống kinh tế – xã hội, trong đó có báo chí. Báo chí – truyền thông với sứ mệnh thông tin nhạy bén, đi đầu cũng không đứng ngoài sự tác động của AI.
Trong hoạt động báo chí – truyền thông, AI đã thể hiện những tác dụng, lợi ích to lớn như: AI hỗ trợ sáng tạo nôi dung báo chí; AI giúp đáp ứng nhu cầu công chúng, thúc đẩy sự gắn kết giữa công chúng với cơ quan báo chí; AI giúp phân tích dữ liệu lớn và nhận diện xu hướng; AI hỗ trợ nhà báo kiểm chứng thông tin…
“Đối với báo chí – truyền thông, việc tận dụng sức mạnh của AI không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là giải pháp chiến lược để bắt nhịp với thời đại, nâng cao chất lượng thông tin và phục vụ công chúng hiệu quả hơn. AI mở ra cơ hội to lớn để đổi mới phương thức sản xuất, phân phối và tiếp cận thông tin”, PGS. TS. Đinh Thị Thu Hằng cho hay.
PGS. TS. Lưu Văn Quảng, Phó Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền chỉ rõ, sự phát triển của AI trong những năm gần đây đã tác động mạnh mẽ đến lĩnh vực báo chí – truyền thông. AI được sử dụng trong các tòa soạn khá phổ biến với nhiều vai trò khác nhau, từ phát hiện các tin nóng trong đời sống xã hội, gợi ý các chủ đề viết bài, hỗ trợ biên tập, cho đến cá nhân hóa nội dung cho các nhóm độc giả. Nhờ ứng dụng AI, quy trình sản xuất tin bài được đẩy nhanh, các nhà báo tiết kiệm được thời gian và công sức trong quá trình thu thập dữ liệu, dịch thuật, hay kiểm chứng thông tin.
Ở Việt Nam, báo chí cũng không đứng ngoài xu thế ứng dụng AI trong tác nghiệp. Nhiều tòa soạn trong nước đã bước đầu khai thác công nghệ này trong công việc của mình. Cụ thể, vào đầu năm 2023, Đài Truyền hình TP. Hồ Chí Minh (HTV) đã thử nghiệm việc sử dụng Chat GPT để hỗ trợ viết kịch bản cho các phóng sự trong chương trình CafeTek, trong đó AI đóng vai trò đề xuất nội dung chi tiết cho mỗi phần, cũng như gợi ý các nhân vật sẽ được phỏng vấn.
Không thể phủ nhận, việc ứng dụng AI đã giúp các tòa soạn trở nên “thông minh” hơn. Các phóng viên có thể tiết kiệm thời gian ở nhiều khâu, nhờ đó làm tăng năng xuất sản xuất tin bài, tối ưu hóa nội dung cho phù hợp với các nhóm độc giả khác nhau. AI còn giúp hỗ trợ phân tích hệ thống dữ liệu lớn, trực quan hóa thông tin và gợi ý các nội dung liên quan, kiểm duyệt các bình luận xấu độc, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của tòa soạn.
Thách thức đặt ra đối với việc ứng dụng AI trong hoạt động báo chí hiện nay
AI đang trở thành công cụ rất hữu ích giúp báo chí phát triển nội dung số trong kỷ nguyên mới. Tuy nhiên, theo PGS. TS. Lưu Văn Quảng, bên cạnh những lợi ích dễ dàng nhận thấy, việc ứng dụng AI trong lĩnh vực báo chí, truyền thông cũng đang đặt ra một số vấn đề về đạo đức cần được nhìn nhận một cách nghiêm túc để có các giải pháp xử lý.
Theo PGS. TS. Đinh Thị Thu Hằng, việc tận dụng sức mạnh của AI trong hoạt động báo chí – truyền thông hiện nay cũng đặt ra những thách thức không hề nhỏ.
Nguồn lực công nghệ còn hạn chế
Đối với việc tận dụng sức mạnh của AI trong hoạt động báo chí hiện nay, nguồn lực công nghệ vẫn còn là một rào cản đáng kể. Nhiều cơ quan báo chí, đặc biệt là các đơn vị quy mô vừa và nhỏ, chưa có đủ hạ tầng kỹ thuật, nhân lực chuyên môn cũng như tài chính để đầu tư vào các giải pháp AI hiện đại. Trong khi đó, việc ứng dụng AI đòi hỏi sự đồng bộ từ phần mềm, phần cứng đến chiến lược chuyển đổi số, điều mà không phải đơn vị nào cũng sẵn sàng đáp ứng.
Thiếu nguồn nhân lực vừa giỏi chuyên môn vừa làm chủ công nghệ AI
Hiện nay, một trong những thách thức lớn đối với báo chí là tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực vừa có chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, vừa am hiểu và làm chủ được công nghệ AI. Lực lượng làm báo hiện tại vẫn chủ yếu được đào tạo theo phương pháp truyền thống, chưa bắt kịp xu thế chuyển đổi số (CĐS) và ứng dụng công nghệ mới.
Chi phí đầu tư cao, khó tiếp cận với các cơ quan báo chí địa phương
Việc triển khai AI đòi hỏi đầu tư vào hạ tầng công nghệ, phần mềm chuyên dụng, và quan trọng hơn là nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao về công nghệ và phân tích dữ liệu.
Ngoài ra, chi phí duy trì, nâng cấp hệ thống cũng không nhỏ. Điều này khiến nhiều đơn vị báo chí địa phương gặp khó khăn trong việc tiếp cận và triển khai các giải pháp AI, dẫn đến khoảng cách ngày càng lớn về khả năng sản xuất nội dung số giữa báo chí Trung ương và địa phương.
Hoàn thiện hành lang pháp lý và một số giải pháp
Từ thực tiễn đó, PGS. TS Đinh Thị Thu Hằng đề xuất, để tận dụng sức mạnh của AI thúc đẩy sự phát triển của báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên số, trước hết cần thống nhất và nâng cao nhận thức về ứng dụng AI trong hoạt động báo chí.
Bên cạnh đó, cơ quan báo chí cần xây dựng chiến lược CĐS, trong đó đẩy mạnh ứng dụng AI. Một trong những trọng tâm của chiến lược này là đẩy mạnh ứng dụng AI vào quy trình sản xuất và phân phối nội dung. Cơ quan báo chí cũng cần đầu tư hạ tầng và công nghệ, cơ sở dữ liệu và tăng cường đảm bảo an toàn thông tin.
Cùng với việc thống nhất và nâng cao nhận thức về ứng dụng AI trong hoạt động báo chí, cũng cần bổ sung và hoàn thiện hành lang pháp lý nhằm đảm bảo phát triển công nghệ đi đôi với kiểm soát rủi ro.
Đặc biệt, việc đầu tư phát triển nguồn nhân lực có năng lực thích ứng và khai thác hiệu quả công nghệ này trở thành yêu cầu cấp thiết. Các nhà báo không chỉ cần kỹ năng nghiệp vụ mà còn phải am hiểu công nghệ, có khả năng sử dụng các công cụ AI. Do đó, cần có chiến lược đào tạo bài bản, từ nâng cao kiến thức công nghệ, kỹ năng phân tích dữ liệu, đến đạo đức nghề nghiệp trong môi trường số.
Đồng thời, cần kết nối giữa nhà báo và chuyên gia công nghệ để phát triển các sản phẩm báo chí đổi mới sáng tạo. Các trường đại học cần cập nhật chương trình đào tạo ngành báo chí, tích hợp kiến thức AI và dữ liệu lớn…
“Bên cạnh đào tạo lại đội ngũ hiện có, cần xây dựng các chương trình hợp tác giữa cơ quan báo chí với các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp công nghệ để phát triển lớp nhà báo mới – những người vừa vững nghiệp vụ, vừa có năng lực công nghệ – nhằm đáp ứng hiệu quả yêu cầu CĐS trong báo chí hiện đại”, PGS. TS. Đinh Thị Thu Hằng nhấn mạnh.
Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Minh Huế, Phó Vụ trưởng Vụ Báo chí – Xuất bản, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cũng cho biết để tận dụng và kiểm soát tốt sức mạnh công nghệ, cần hoàn thiện thể chế, xây dựng hành lang pháp lý và quy định quản lý phù hợp với công nghệ AI.
Đặc biệt, cần có sự đổi mới tư duy, mô hình tổ chức và phương thức hoạt động của báo chí trong kỷ nguyên AI. Khuyến khích các cơ quan báo chí tích cực đổi mới mô hình hoạt động, CĐS, ứng dụng AI trong sản xuất nội dung, phát triển báo chí dữ liệu và báo chí đa phương tiện.
Đồng thời, thúc đẩy hợp tác giữa báo chí truyền thống và các nền tảng số, công ty công nghệ để mở rộng phạm vi tiếp cận và nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường truyền thông.
Trong thời gian tới, bà Nguyễn Thị Minh Huế cho biết Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương sẽ định hướng, phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam xây dựng, bổ sung thêm quy tắc đạo đức nghề nghiệp đối với nhà báo trong kỷ nguyên số./.
https%3A%2F%2Fictvietnam.vn%2Fgiai-phap-nang-cao-hieu-qua-hoat-dong-bao-chi-truoc-xu-the-ai-69905.html
