Giữa “bệ phóng” lợi nhuận và “hố sâu” vi phạm

24HMONEY đã kiểm duyệt

12 giờ

Thị trường thương mại điện tử Việt Nam đang bước vào giai đoạn siết chặt pháp lý, buộc các nhà bán hàng và nền tảng phải chuyển từ hoạt động tự phát sang vận hành chuyên nghiệp, tuân thủ nghiêm ngặt quy định về thuế, hàng hóa và trách nhiệm pháp lý. Việc hiểu đúng và làm đúng luật giờ đây không chỉ là yêu cầu bắt buộc, mà là điều kiện sống còn để tồn tại lâu dài trong nền kinh tế số.

Thị trường thương mại điện tử Việt Nam đang bước vào giai đoạn thanh lọc, nơi minh bạch và tuân thủ pháp luật không còn là lựa chọn mà là mệnh lệnh sinh tồn. Doanh nghiệp nào không thích nghi, không đặt chuẩn mực pháp lý lên hàng đầu sẽ đối mặt với rủi ro loại bỏ khỏi cuộc chơi. Đây là thời điểm mà “luật chơi” mới đang định hình lại cục diện, thách thức mọi “tay chơi” phải chuyên nghiệp hóa.

Chiều 25/6, chương trình “Kinh doanh dài lâu – Bắt đầu từ luật” do Trung tâm Phát triển Thương mại Điện tử và Công nghệ số (Bộ Công Thương) phối hợp cùng TikTok Shop khởi động trong bối cảnh không thể phù hợp hơn: thị trường thương mại điện tử Việt Nam đang bước vào giai đoạn siết chặt quản lý, khi ranh giới giữa tăng trưởng và vi phạm trở nên ngày càng mong manh.

Sự kiện thu hút đông đảo các nhà bán hàng và nhà sáng tạo nội dung – nhóm từng được xem là “người hùng” của nền kinh tế số – nay lại là đối tượng chịu nhiều áp lực từ các thay đổi pháp lý. Những quy định mới, đặc biệt về thuế, nguồn gốc hàng hóa và trách nhiệm pháp lý, đang đẩy nhiều cá nhân, doanh nghiệp vào trạng thái loay hoay, thiếu định hướng.

Không còn là sân chơi “tự phát” hay “thiên đường lách luật”, thương mại điện tử giờ buộc phải vận hành theo chuẩn mực của một nền kinh tế số có kiểm soát – nơi mà sự hiểu biết pháp luật không chỉ là lợi thế cạnh tranh, mà là điều kiện tối thiểu để tồn tại.

Thị trường không còn chỗ cho ngây thơ pháp lý

Đại diện TikTok Việt Nam, ông Nguyễn Lâm Thanh, thẳng thắn chỉ ra tâm lý hoang mang đang lan rộng trong cộng đồng kinh doanh online – những người từng hoạt động suôn sẻ trong một thời kỳ ít bị kiểm soát, giờ lại đối diện rủi ro bị quy kết sai phạm nếu không kịp cập nhật luật chơi mới.

Tâm lý lo lắng không phải không có cơ sở: từ các thủ tục kê khai, hóa đơn – chứng từ đến việc xác định trách nhiệm khi livestream bán hàng, sự thiếu minh bạch và chuẩn hóa đang trở thành rào cản lớn với hàng chục nghìn nhà bán hàng nhỏ lẻ vốn quen cách vận hành linh hoạt, phi chính thức.

Trong khi đó, đại diện Bộ Công Thương – ông Nguyễn Hữu Tuấn – đã nhấn mạnh rõ rằng luật pháp đang dần “san bằng” ranh giới giữa không gian mạng và đời thực. Bán hàng online không còn là “vùng xám” để né tránh quy định: ngành nghề kinh doanh có điều kiện vẫn phải tuân thủ đủ phép, đủ chuẩn, bất kể phương thức bán hàng là trực tiếp hay qua sàn thương mại điện tử.

Đặc biệt, các sàn TMĐT sẽ không thể tiếp tục né tránh trách nhiệm. Theo Nghị định 85/2021/NĐ-CP, nếu có thu phí người bán, sàn phải liên đới trách nhiệm nếu xảy ra vi phạm – từ chất lượng hàng hóa đến gian lận thương mại.

5 nguyên tắc pháp lý người bán cần nắm vững

Trong bối cảnh pháp lý đang siết chặt, ông Tuấn đã chỉ ra các yêu cầu tối thiểu mà bất kỳ nhà bán hàng nào cũng phải tuân thủ:

Khai báo và đăng ký với Bộ Công Thương, nếu có chức năng bán hàng trực tuyến.

Minh bạch thông tin doanh nghiệp và sản phẩm, từ mã số thuế đến giá bán và điều kiện giao dịch.

Tuân thủ quy định về nhãn hàng hóa, bao gồm cả khi bán online.

Công khai chính sách đổi trả, bảo hành, hoàn tiền và đồng kiểm.

Lưu trữ toàn bộ dữ liệu hoạt động, đặc biệt với nội dung livestream, trong vòng 3 năm.

Pháp luật không phải rào cản, mà là khung xương thị trường

Thị trường TMĐT Việt Nam không còn là “vùng đất mới” để ai cũng có thể đổ xô vào khai phá. Giai đoạn phát triển ào ạt đã đi qua, nhường chỗ cho thời kỳ chọn lọc khắt khe hơn – nơi chỉ những ai tuân thủ luật chơi mới được quyền ở lại đường dài.

Sự thiếu kiến thức pháp lý không còn có thể viện dẫn là lý do cho những sai phạm. Trong thời đại mà mọi hành vi đều để lại dấu vết số, không ai có thể “vô tình” vi phạm mãi mà không bị gọi tên.

Do đó, thay vì sợ hãi luật pháp, người kinh doanh cần coi việc trang bị kiến thức pháp lý như một khoản đầu tư bắt buộc – không chỉ để bảo vệ bản thân, mà để tồn tại bền vững trong một thị trường ngày càng minh bạch, cạnh tranh và có trách nhiệm hơn.