Hà Nội tiên phong thúc đẩy thương mại trong nước phát triển bền vững

Định hướng chính sách cho kỷ nguyên thương mại số

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động và những chuyển dịch mạnh mẽ của kỷ nguyên số, thị trường trong nước đã và đang đóng vai trò trụ cột quan trọng, là bệ phóng vững chắc cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam. Nhận thức sâu sắc điều đó, Đảng, Quốc hội và Chính phủ đã ban hành nhiều nghị quyết quan trọng, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho sự phát triển của thị trường nội địa. Thị trường nội địa không chỉ là nền tảng của nền kinh tế mà còn là không gian quan trọng để hiện thực hóa các mục tiêu về phát triển bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Tại Diễn đàn “Chính sách phát triển thương mại trong nước”, trong khuôn khổ Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất năm 2025, tổ chức chiều 28/10, đại diện Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương), cho biết, kỷ nguyên mới mang đến cho chúng ta những đặc điểm nổi bật như: Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và chuyển đổi số; Hội nhập quốc tế sâu rộng với các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới mở ra cơ hội xuất khẩu, nhưng đồng thời cũng đặt ra thách thức về cạnh tranh gay gắt từ hàng hóa nhập khẩu; Thay đổi trong hành vi tiêu dùng; Thách thức từ biến đổi khí hậu và phát triển bền vững, yêu cầu về sản xuất xanh, tiêu dùng bền vững, kinh tế tuần hoàn ngày càng trở nên cấp thiết.

Toàn cảnh diễn đàn “Chính sách phát triển thương mại trong nước” trong khuôn khổ Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất, năm 2025.

Các chuyên gia nhận định, thị trường trong nước cần phải chuyển mình mạnh mẽ, không chỉ là nơi tiêu thụ sản phẩm mà còn là động lực quan trọng thúc đẩy sản xuất, tạo việc làm và đảm bảo an sinh xã hội. Đặc biệt, Hà Nội – Trung tâm kinh tế, chính trị trọng điểm của cả nước, cần phải khẳng định vai trò, vị thế, là điểm sảng trong kết nối giao thương.

Đề cập vấn đề này, bà Trần Thị Phương Lan, Phó Chủ tịch Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam, đánh giá Hà Nội đang là điểm sáng trong phát triển hạ tầng thương mại hiện đại, góp phần nâng cao chất lượng thị trường nội địa. Hiện nay, cả nước có hơn 1.270 siêu thị, 270 trung tâm thương mại và gần 250.000 cửa hàng tiện lợi, trong đó Hà Nội chiếm tỷ lệ lớn về hệ thống phân phối, đặc biệt ở kênh bán lẻ hiện đại – chiếm hơn 40% tổng doanh thu toàn ngành.

Theo Phó Chủ tịch Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam, xu hướng mở rộng mạng lưới phân phối hàng Việt Nam tại Hà Nội là bước đi chiến lược giúp hàng nội chiếm lĩnh thị trường, góp phần xây dựng thương hiệu quốc gia. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn gặp nhiều thách thức về chi phí logistics, chuyển đổi số và năng lực cạnh tranh, do đó cần có chính sách ưu tiên, đặc biệt cho các doanh nghiệp bán lẻ trong nước.

Doanh nghiệp cần chuyển đổi số toàn diện, nâng cấp hạ tầng logistics, mở rộng vùng cung ứng, phát triển mô hình cửa hàng trải nghiệm (phygital), hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và sản phẩm nội địa lên nền tảng số; ứng dụng AI, phân tích dữ liệu chuỗi cung ứng và chuẩn hóa dữ liệu sản phẩm.

Bà Trần Thị Phương Lan kiến nghị hoàn thiện chính sách, cải cách thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về phát triển thương mại, đảm bảo môi trường cạnh tranh bình đẳng. Cần có chính sách ưu tiên doanh nghiệp đầu tư hạ tầng thương mại vùng sâu, vùng xa, hải đảo, thu hút FDI vào hệ thống bán lẻ hiện đại, phát triển logistics và dịch vụ thanh toán, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước.

Ở góc độ quản lý địa phương, ông Bùi Thế Hiệp, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội, cho biết Hà Nội luôn đi đầu trong triển khai các chương trình kích cầu tiêu dùng, xúc tiến thương mại và kết nối cung cầu. Hệ thống hạ tầng thương mại của Thủ đô được mở rộng đồng bộ, đáp ứng đầy đủ nhu cầu mua sắm, tiêu dùng, không để xảy ra thiếu hàng trong bất kỳ tình huống nào.

Nhiều chương trình quy mô lớn đã trở thành thương hiệu riêng của Hà Nội như: Hội chợ hàng Việt Nam được người tiêu dùng yêu thích, Hội chợ đặc sản vùng miền, Tuần hàng trái cây, nông sản, Ngày hội Khuyến mại Hà Nội, hay sự kiện “Hà Nội đêm không ngủ”… Các hoạt động này không chỉ giúp quảng bá sản phẩm, mà còn kết nối trực tiếp nhà sản xuất, nhà phân phối với người tiêu dùng, tạo chuỗi giá trị bền vững.

Trong thời gian tới, Sở Công Thương Hà Nội sẽ tiếp tục triển khai các chương trình kích cầu, phát triển TMĐT, logistics và đảm bảo cân đối cung – cầu hàng hóa, gắn kết sản xuất với phân phối, thúc đẩy tiêu thụ hàng hóa nội địa. Thành phố cũng đặt mục tiêu mở rộng liên kết vùng, tăng cường hợp tác với các tỉnh, thành phố nhằm lan tỏa thương mại trong nước, đồng thời khuyến khích các sàn TMĐT trên địa bàn đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm Việt.

Hoàn thiện chính sách thích ứng kỷ nguyên mới

Phát biểu tại Diễn đàn, ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), cho biết: Thương mại trong nước đang đứng trước thời cơ lớn khi nền kinh tế phục hồi và hội nhập sâu rộng, song cũng đối mặt nhiều thách thức từ cạnh tranh quốc tế, chuyển đổi số và yêu cầu phát triển xanh, bền vững. Do đó, việc đổi mới chính sách phát triển thương mại trong nước là yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao năng lực tự cường của nền kinh tế.

Ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) phát biểu tại diễn đàn.

Theo ông Tuấn, Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều nghị quyết quan trọng, tạo hành lang pháp lý cho thị trường nội địa phát triển mạnh mẽ, trở thành không gian kinh tế năng động, nơi khẳng định sức cạnh tranh của hàng Việt Nam. Bước vào kỷ nguyên mới, đại diện Cục Quản lý và Phát triển Thị trường trong nước đề xuất một số định hướng trọng tâm như: Phát triển hệ thống hạ tầng thương mại và logistics xanh, đảm bảo tính đồng bộ, hiện đại; tăng cường liên kết vùng, liên kết ngành và hội nhập quốc tế; xây dựng hệ sinh thái thương mại điện tử bền vững, minh bạch và có tính kết nối cao.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương đang khẩn trương hoàn thiện Dự án Luật Thương mại điện tử (sửa đổi) nhằm nâng cao hiệu lực quản lý, đồng thời tạo điều kiện để TMĐT phát triển lành mạnh, trở thành động lực của nền kinh tế số.

Việc xây dựng nền tảng thương mại điện tử quốc gia tích hợp thanh toán, logistics và truy xuất nguồn gốc bằng công nghệ blockchain sẽ giúp người tiêu dùng tiếp cận thông tin minh bạch, thúc đẩy niềm tin đối với hàng hóa Việt Nam.

Đặc biệt, cần tập trung phát triển thị trường bán lẻ hiện đại gắn với tiêu chí xanh, thông minh và đổi mới sáng tạo. Điều này không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước mà còn giúp mở rộng thị trường, thúc đẩy sản xuất, tạo việc làm và đảm bảo an sinh xã hội.

Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần hoàn thiện chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa; đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện trong thương mại; phát triển hạ tầng logistics, chuỗi cung ứng lạnh, thanh toán số và ứng dụng AI trong quản lý, phân tích dữ liệu thị trường. Các doanh nghiệp cũng mong muốn có thêm chính sách ưu tiên đầu tư hạ tầng thương mại tại vùng sâu, vùng xa, miền núi và hải đảo nhằm tạo cơ hội phát triển đồng đều, bảo đảm an sinh và thúc đẩy tiêu thụ hàng Việt.

Ông Tuấn nhấn mạnh: “Định hướng chính sách phát triển thương mại trong nước trong kỷ nguyên mới không chỉ là nhiệm vụ của Bộ Công Thương, mà là hành trình chung, cần sự chung tay của các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Với tinh thần đổi mới sáng tạo và hợp tác chặt chẽ, thương mại trong nước sẽ phát triển mạnh mẽ, hiện đại và bền vững, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của đất nước”.