Cơ hội cho Việt Nam
Theo ông Đỗ Ngọc Hưng – Tham tán Thương mại Việt Nam tại Hoa Kỳ, năm 2025, các quốc gia, đặc biệt là Hoa Kỳ tiếp tục chạy đua và cạnh tranh gay gắt về khoa học và công nghệ. Trọng tâm là phát triển các công nghệ có khả năng giải quyết vấn đề an ninh, biến đổi khí hậu, khủng hoảng năng lượng, lương thực và y tế nhằm tăng cường vị thế trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị gia tăng giữa các nước lớn.
Trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ bán dẫn, điện toán lượng tử, công nghệ sinh học, khám phá không gian, năng lượng tái tạo, công nghệ sạch và vật liệu tiên tiến là những lĩnh vực được Mỹ ưu tiên. Trong đó, tình trạng thiếu hụt chip tiếp tục ảnh hưởng sâu sắc đến chuỗi cung ứng toàn cầu, khiến cuộc đua bán dẫn giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng căng thẳng.
Hoa Kỳ đã có những thay đổi chính sách về khoa học công nghệ với cách tiếp cận mang tính chiến lược; đồng thời, giải quyết các thách thức và các mối đe dọa mới nổi. Một số thay đổi chính sách khoa học công nghệ nổi bật của Mỹ như: Ban hành Sắc lệnh hành pháp về AI, cập nhật danh sách các công nghệ quan trọng và mới nổi, công bố Đánh giá khoa học và công nghệ, công bố ngân sách cho nghiên cứu, phát triển (R&D).
Trong bối cảnh đó, hợp tác khoa học – công nghệ giữa Việt Nam và Mỹ đang có nhiều thuận lợi khi hai nước đã nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện. Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là một trong những ưu tiên được nhấn mạnh, mở ra cơ hội lớn để Việt Nam ký kết các thỏa thuận hợp tác chuyên sâu. Đặc biệt, lực lượng người Việt có trình độ cao đang nghiên cứu và làm việc tại các trường Đại học, viện nghiên cứu lớn của Mỹ là cầu nối quan trọng thúc đẩy các dự án hợp tác gắn với thương mại.
Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội, vẫn tồn tại không ít thách thức. Mỹ đang siết chặt các quy định về sở hữu trí tuệ, an ninh mạng, an ninh quốc gia và kiểm soát xuất khẩu công nghệ, trong khi các quỹ hỗ trợ nước ngoài bị cắt giảm.
Trước thực tế này, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo sát sao nhằm đưa Việt Nam ra khỏi danh sách kiểm soát xuất khẩu chiến lược (D1-D3) và thúc đẩy quá trình Mỹ xem xét công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường.
“Khai phá” tiềm năng thị trường
Tham tán Thương mại Việt Nam tại Hoa Kỳ cho rằng, Việt Nam có tiềm năng hợp tác và tiêu thụ sản phẩm công nghệ tại Hoa Kỳ. Các sản phẩm điện – điện tử, linh kiện bán dẫn, thiết bị công nghiệp và phần mềm Việt Nam đang nhận được sự quan tâm lớn từ các doanh nghiệp và nhà nhập khẩu Mỹ.
Ông Đỗ Ngọc Hưng thông tin, nhiều tập đoàn lớn của Mỹ đã thiết lập chuỗi cung ứng hoặc hợp tác phần mềm với doanh nghiệp Việt. Tiêu biểu là FPT Software – hiện có hơn 10 văn phòng đại diện tại Hoa Kỳ và cung cấp dịch vụ cho nhiều đối tác trong nhóm Fortune 500, thuộc các lĩnh vực tài chính, y tế, hàng không và ô tô. Bên cạnh đó, Việt Nam được đánh giá là đối tác lý tưởng trong chuỗi cung ứng linh kiện cơ khí chính xác, khuôn mẫu và thiết bị phụ trợ cho các ngành công nghiệp then chốt như ô tô điện, y tế, quốc phòng và hàng không của Mỹ.
Để khai thác hiệu quả tiềm năng này, ông Hưng nhấn mạnh cần tăng cường kết nối doanh nghiệp hai nước trong các lĩnh vực như ô tô điện, phần mềm, điện tử, chip bán dẫn, AI và công nghệ môi trường.
Ông cho biết khả năng xúc tiến hợp tác giữa Tesla và một số tập đoàn công nghiệp lớn của Việt Nam đang được nghiên cứu, trong đó có thể cung ứng pin, linh kiện hoặc cùng hợp tác nghiên cứu giải pháp giao thông xanh.
Chính phủ cũng cần tạo điều kiện để các doanh nghiệp lớn như FPT, Viettel, VASI… mở rộng hiện diện tại Mỹ thông qua chi nhánh, trung tâm R&D và đối tác phân phối. Đồng thời, cần tiếp tục làm việc với Bộ Thương mại Hoa Kỳ để rút ngắn thời gian cấp phép nhập khẩu chip bán dẫn cho doanh nghiệp Việt.
Trên cơ sở kinh nghiệm triển khai Quỹ ITSI – được thành lập theo Đạo luật CHIPS năm 2022 nhằm nâng cao năng lực sản xuất và bảo mật chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu, ông Hưng cho biết, Việt Nam là một trong 8 quốc gia chiến lược được lựa chọn tham gia, bên cạnh Costa Rica, Mexico, Panama, Indonesia, Philippines, Kenya và Ấn Độ. Đây là bước đệm quan trọng để mở rộng hợp tác trong thời gian tới.
Cũng theo ông Hưng, tỷ lệ ứng dụng sản xuất thông minh tại các nhà máy ở Mỹ hiện đạt 60%, chỉ sau Trung Quốc (70%). Việt Nam sở hữu lợi thế dân số trẻ, lực lượng lao động có nền tảng STEM, sẵn sàng tiếp cận công nghệ cao để phát triển sản xuất thông minh. Để phát triển sản xuất thông minh, Việt Nam cần xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao chất lượng nhân lực, làm chủ công nghệ như AI, IoT, điện toán đám mây; đồng thời xây dựng chiến lược và tiêu chuẩn quốc gia cho sản xuất thông minh.
Tham tán Thương mại Việt Nam tại Hoa Kỳ khẳng định tiếp tục theo sát các chiến lược, chính sách, xu hướng công nghệ tại Hoa Kỳ, mở rộng kết nối với đối tác, chuyên gia và nhà khoa học để tìm kiếm các công nghệ lõi mới, đặc biệt trong các lĩnh vực như AI, bán dẫn, điện toán lượng tử, Blockchain, an ninh mạng, dữ liệu lớn, mạng thế hệ mới, năng lượng tái tạo, vật liệu mới và công nghệ sinh học trong y tế, nông nghiệp, ứng phó biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường…, cùng hỗ trợ kết nối doanh nghiệp Việt tiếp cận thị trường Mỹ.
https%3A%2F%2Ftapchitaichinh.vn%2Fnganh-cong-nghe-viet-tang-hien-dien-tren-dat-my-co-hoi-nao.html
