Người dân hưởng lợi trực tiếp khi chuyển đổi đất vườn sang đất ở

Việc xác định giá đất theo cơ chế thị trường trong Luật Đất đai 2024 là bước tiến quan trọng nhằm minh bạch hóa và công bằng hóa công tác quản lý đất đai, nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về biến động giá, thiếu dữ liệu thực tế, chênh lệch lợi ích và nguy cơ tạo áp lực tài chính lên người dân, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp.

Bà Đoàn Thị Thanh Mỹ, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết, trước lo ngại việc giá đất tiệm cận thị trường có thể đẩy chi phí chuyển đổi mục đích sử dụng đất lên cao, ảnh hưởng tới người thu nhập thấp, đặc biệt là trong đô thị, bà Mỹ cho rằng Nhà nước không “thả nổi” hoàn toàn việc xác định giá đất.

Xây dựng cơ sở dữ liệu giá đất – nền tảng cho minh bạch hóa

Đại diện Cục quản lý đất đai cho rằng, một trong những bước đi quan trọng để định giá đất sát thực tế là xây dựng hệ thống dữ liệu giá đất đầy đủ, minh bạch. Đây là một trong những cấu phần trọng yếu của Cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai.
Hệ thống này sẽ bao gồm bảng giá đất cụ thể, thông tin thửa đất chuẩn, vùng giá trị đất và cả dữ liệu giao dịch thực tế trên thị trường.

Theo quy định của Luật Đất đai 2024, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm xây dựng, cập nhật và chia sẻ dữ liệu giá đất với các tổ chức, cá nhân nhằm phục vụ công tác định giá, quy hoạch và phát triển kinh tế – xã hội.

Thông tư 25/2024/TT-BTNMT đã quy định rõ quy trình xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai, trong đó có dữ liệu giá đất.

Dự kiến đến năm 2026, hệ thống này sẽ hoàn thiện, góp phần định giá minh bạch, giảm tranh chấp và tăng hiệu quả quản lý đất đai theo hướng thị trường.

Linh hoạt trong chuyển đổi đất, hỗ trợ người dân tiếp cận đất ở

Một điểm mới đáng chú ý khác là cách xác định bảng giá đất và cơ chế tính tiền sử dụng đất khi người dân chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất ở.

Theo bà Mỹ, bảng giá đất sẽ do UBND cấp tỉnh ban hành định kỳ hàng năm, thay vì 5 năm/lần như trước. Giá sẽ được xác định dựa trên giá phổ biến trên thị trường, áp dụng hệ số điều chỉnh phù hợp từng loại đất, mục đích và đối tượng sử dụng.

“Bảng giá đất sẽ là căn cứ để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi. Việc áp dụng bảng giá thay vì định giá cụ thể từng trường hợp sẽ đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian và tạo sự đồng bộ trong quản lý,” bà nhấn mạnh.

Đối với người dân chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất ở, Luật quy định cách tính tiền sử dụng đất dựa trên phần chênh lệch giá trị giữa hai loại đất, có xét đến thời gian sử dụng còn lại, giúp chính sách linh hoạt hơn và sát thực tế địa phương.

Bên cạnh đó, Nhà nước sẽ tiếp tục nghiên cứu, ban hành các chính sách hỗ trợ tài chính phù hợp, đặc biệt với những hộ gia đình, cá nhân có hoàn cảnh khó khăn hoặc bị thu hồi đất, để họ có điều kiện tiếp cận đất ở hợp pháp và ổn định cuộc sống.

Sẽ không còn tốn tiền tỷ khi chuyển đất vườn sang đất ở?Người dân chuyển đất nông nghiệp sang đất ở chỉ phải nộp 30-50% chênh lệch giá, thay vì 100% như trước. Đây là điểm mới trong Dự thảo của Bộ Tài chính nhằm tháo gỡ vướng mắc về tiền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân.