Người lao động những ngành nào sẽ mất việc vì trí tuệ nhân tạo?

(PLO)- Sự tiến bộ không ngừng của công nghệ Trí tuệ nhân tạo khiến nỗi lo máy móc sẽ thay thế con người càng hiển hiện rõ nét hơn.

Tỷ phú Bill Gates, nhà sáng lập của tập đoàn công nghệ Microsoft, cách đây không lâu còn đưa ra dự báo chỉ ba nghề nghiệp có khả năng trường tồn trước cuộc cách mạng về trí tuệ nhân tạo là lập trình hệ thống AI, chuyên gia về năng lượng và chuyên gia sinh học.

Những tiến bộ như vũ bão về công nghệ cùng với công cuộc chuyển đổi xanh và những thay đổi liên quan đến kinh tế cũng như dân số được Diễn đàn Kinh tế Thế giới (World Economic Forum) đánh giá là những yếu tố chính làm thay đổi diện mạo thị trường lao động thế giới. Trong vòng 5 năm tới, thế giới sẽ có thêm khoảng 170 triệu việc làm, đồng thời, 92 triệu vị trí sẽ bị thay thế chính bởi những xu hướng vĩ mô nêu trên. Như vậy, tổng số việc làm trên toàn cầu sẽ tăng thêm 78 triệu vào năm 2030.

Nghề nào thêm việc?

Báo cáo The Future of Jobs 2025 cho thấy ba công việc có tốc độ nở rộ nhanh chóng nhất trong giai đoạn 2025-2030 đều là những nghề nghiệp liên quan đến công nghệ: chuyên gia dữ liệu lớn (+110%), kỹ sư công nghệ tài chính (+95%) và chuyên gia về AI và máy học (+80%).

Tuy nhiên, điều thú vị khi nhìn vào số lượng tăng trưởng tuyệt đối chính là công nhân làm việc tại các trang trại mới là công việc đứng đầu danh sách, được dự báo sẽ tăng thêm 35 triệu việc làm vào năm 2030. Công cuộc chuyển đổi xanh khuyến khích các tổ chức và cá nhân nỗ lực đầu tư giảm phát thải các-bon cũng như thích nghi với biến đổi khí hậu chính là yếu tố thúc đẩy sự tăng trưởng ngoạn mục này.

Đứng sau đó là tài xế giao hàng, công nhân xây dựng công trình, nhân viên bán hàng và công nhân chế biến thực phẩm là những ngành nghề có số lượng việc làm tăng nhiều nhất trong vòng năm năm tới. Trong khi công nghệ ảnh hưởng đến tăng trưởng việc làm trong hầu hết mọi ngành nghề, các xu hướng về dân số như già hóa dân số và kinh tế bất ổn lại góp phần khiến những công việc nêu trên gia tăng đáng kể.

Nghề nào mai một?

Ở chiều ngược lại, những công việc sẽ giảm đi nhiều nhất chủ yếu liên quan đến văn thư như thu ngân và nhân viên bán vé, theo sau đó là công việc như trợ lý hành chính, thợ in ấn, kế toán và kiểm toán. Yếu tố chính thúc đẩy sự sụt giảm này chính là ứng dụng công nghệ gia tăng, sự phát triển của các công nghệ AI và xử lý thông tin cũng như các hệ thống tự động và tự vận hành. Một nghiên cứu của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) về tác động của AI tạo sinh lên thị trường lao động cho thấy khoảng 2,3% việc làm trên thế giới có nguy cơ bị tự động hóa hoàn toàn.

Ngày nay, 47% nhiệm vụ trong công việc chủ yếu do con người thực hiện hoàn toàn, con số này giảm xuống còn 33% vào năm 2030. Nhìn vào ngành dịch vụ tài chính và thị trường vốn, tỷ lệ này là 44% và 28%, cho thấy tự động hóa không chỉ làm giảm phần việc thuần túy do người làm mà cả phần việc người kết hợp máy móc thực hiện. Bên cạnh đó, xu hướng già hóa dân số và dân số trong độ tuổi lao động suy giảm cũng góp phần khiến các công việc văn thư ngày càng thu hẹp.

AI sẽ không thể hoàn toàn thay thế con người. Công nghệ AI tạo sinh vẫn còn những hạn chế liên quan đến những tác vụ đòi hỏi triển khai thực tế bên ngoài khuôn khổ máy tính, đánh giá dựa trên sắc thái hoặc kỹ năng liên quan đến tương tác giữa người với người. Bên cạnh đó, khi được trang bị kỹ năng cần thiết, con người có thể làm chủ công nghệ, dùng đó làm công cụ hỗ trợ trong công việc.

Nhìn rộng ra, đứng trước những xu hướng vĩ mô đang định hình lại thị trường việc làm, cả người lao động lẫn doanh nghiệp đều cần chuẩn bị để có tâm thế chủ động trước những biến động. Người lao động nâng cấp kỹ năng để phù hợp hơn với công việc trong tương lai, còn doanh nghiệp cần có chiến lược phát triển nguồn nhân lực hiệu quả để hoạt động của doanh nghiệp được xuyên suốt và sẵn sàng cho những bước chuyển mình.

Tác giả bài viết là bà Trần Thị Nguyệt Oanh, Giám đốc quản lý nguồn nhân lực, HSBC Việt Nam.

(PLO)-Trí tuệ nhân tạo (AI) mang đến 6 bước đột phá trong việc quản lý bữa ăn, giúp bạn có một tuần khỏe mạnh mà không còn lo lắng về chuyện ăn uống trong nhịp sống bận rộn ngày nay.