Nông nghiệp Việt Nam trước ngã rẽ chuyển đổi số

Thách thức của ngành nông nghiệp Việt Nam

Theo nhiều chuyên gia, nguyên nhân sâu xa của thực trạng này đến từ mô hình sản xuất manh mún, nhỏ lẻ; thiếu sự liên kết trong chuỗi giá trị; trình độ chuyên môn và tính chuyên nghiệp của lao động nông nghiệp còn hạn chế; thể trạng – điều kiện lao động của nông dân chưa thực sự đảm bảo.

Song song đó, nông nghiệp Việt Nam cũng đang phải đối mặt với ba thách thức lớn.

Một là, biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, làm biến dạng mùa vụ, gây xâm nhập mặn, hạn hán và thiên tai bất thường.

Hai là, biến động thị trường, giá cả lên xuống khó lường, phụ thuộc nhiều vào nhu cầu và chính sách của các thị trường nhập khẩu.

Ba là, sự thay đổi xu thế tiêu dùng toàn cầu, khi người mua ngày càng quan tâm đến nguồn gốc, chất lượng, an toàn và tính bền vững của nông sản.

Tất cả những yếu tố này đang ảnh hưởng mạnh đến sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản của nước ta. Trong bối cảnh ấy, chuyển đổi số không chỉ là một xu thế – mà là chìa khóa phát triển, là “nhịp tàu” mang nông nghiệp Việt Nam tiến vào tương lai hiện đại và bền vững hơn.

Nông nghiệp thế giới đang thay đổi rất nhanh

Ở nhiều quốc gia, nông nghiệp đã được tổ chức và vận hành theo cách thức hoàn toàn khác so với truyền thống. Những vùng đất từng cằn cỗi được hồi sinh nhờ dữ liệu, nhờ các hệ thống quan trắc thông minh, nhờ Trí tuệ nhân tạo phân tích thời tiết – thổ nhưỡng – sâu bệnh theo thời gian thực.

Nhiều mô hình canh tác tiên tiến đang áp dụng hàng loạt công nghệ mới như: Robot làm việc trên đồng ruộng; cảm biến đo độ ẩm, dinh dưỡng đất; máy bay không người lái giám sát và phun tưới; hệ thống IoT nông nghiệp theo dõi toàn bộ quy trình; nền tảng số kết nối từ sản xuất đến tiêu thụ.

Nhờ vậy, năng suất tăng cao, sản phẩm an toàn hơn, chi phí được tối ưu, lợi nhuận ổn định và tác động đến môi trường được hạn chế tối đa.

Bức tranh nổi bật về chuyển đổi số nông nghiệp toàn cầu cho thấy nhiều cơ hội và vùng đất hứa mà nông nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể chạm tới, nếu biết nắm bắt “con tàu” mang tên chuyển đổi số – con tàu đang chạy rất nhanh và không chờ đợi ai.

Kiến tạo hệ sinh thái nông nghiệp số

Trong kỉ nguyên số, với xu hướng hội tụ viễn thông, công nghệ thông tin, theo chiến lược VNPT 4.0. VNPT đang dịch chuyển từ nhà cung cấp dịch vụ truyền thống sang nhà cung cấp số. Tầm nhìn của VNPT là trở thành nhà cung cấp hàng đầu về hạ tầng số và dịch vụ số tại VN vào năm 2025, và trở thành digital hub của châu Á vào năm 2030. Với sứ mệnh cung cấp cho khách hàng và đối tác các sản phẩm dịch vụ viễn thông, công nghệ thông tin, truyền thông và dịch vụ số, chất lượng đột phá và sáng tạo, VNPT tôn vinh và đánh giá giá trị đích thực của người lao động.

Trong quan điểm về xây dựng hệ sinh thái nông nghiệp số, VNPT hướng tới việc phản ánh đầy đủ các đối tượng và mối quan hệ của nông nghiệp trên không gian số thông qua phép ánh xạ từ môi trường thực sang môi trường số, tận dụng sức mạnh trên không gian số để tạo ra giá trị mới, xanh và bền vững.

Trong Hệ sinh thái nông nghiệp số của VNPT, giải pháp truy xuất nguồn gốc VNPT Check đang tạo ra những giá trị tích cực cho người nông dân, hướng tới một giải pháp toàn diện cho nông sản xuất khẩu, đáp ứng các thị trường khó như EVFTA, APEC, RCEP.
‎Với IoT platform và chiếu sáng nông nghiệp thông minh, ngoài việc nâng cao năng suất, giảm chi phí, gia tăng hiệu quả nuôi trồng, còn cho phép cập nhật thông tin phục vụ truy xuất nguồn gốc. Khi tích hợp toàn trình, dữ liệu nguồn gốc được đảm bảo đúng, đủ, kịp thời.

Với sự phát triển từ Hệ thống thông tin quản lý đất đai VNPT iLIS, VNPT tự tin hỗ trợ mạnh mẽ công tác quản lý nhà nước về đất đai theo hướng ứng dụng các công nghệ hiện đại nhất của cách mạng công nghiệp 4.0, thích ứng với quá trình chuyển đổi số quốc gia, làm nền tảng phát triển Chính phủ điện tử; kết nối liên thông với Cổng dịch vụ công quốc gia, Cổng dịch vụ công của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Cổng dịch vụ công của các tỉnh, thành phố. Đây cũng là nền tảng để sẵn sàng xây dựng bản đồ số nông nghiệp Việt Nam, tạo ra các giá trị tích cực cho công tác quy hoạch, xây dựng chiến lược và quản lý phát triển nông nghiệp Việt Nam.

Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức về khí hậu, thị trường và yêu cầu ngày càng cao về chất lượng nông sản, chuyển đổi số trở thành hướng đi tất yếu để nâng cao năng suất và xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, bền vững. Giải pháp VNPT Agriculture được phát triển nhằm hỗ trợ các địa phương, hợp tác xã và doanh nghiệp nông nghiệp từng bước số hóa quy trình sản xuất, quản lý và tiêu thụ nông sản.

Giải pháp cung cấp hệ thống quản lý vùng trồng, nhật ký điện tử, truy xuất nguồn gốc, cảm biến IoT giám sát môi trường canh tác và công cụ phân tích dữ liệu giúp người sản xuất ra quyết định chính xác hơn. Nhờ đó, nông dân dễ dàng theo dõi sinh trưởng cây trồng, dự báo sâu bệnh, tối ưu phân bón – nước tưới và giảm chi phí vận hành.

Không chỉ tập trung vào kỹ thuật, VNPT Agriculture còn tạo ra cầu nối giữa nhà quản lý, doanh nghiệp và thị trường thông qua cơ sở dữ liệu dùng chung, minh bạch và đồng bộ. Đây được xem là nền tảng quan trọng giúp nông nghiệp Việt Nam tăng năng suất, nâng chất lượng và từng bước hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và yêu cầu chất lượng nông sản liên tục được nâng cao, triển khai nông nghiệp thông minh không còn là lựa chọn, mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với Việt Nam. Chỉ khi áp dụng công nghệ, dữ liệu và tự động hóa vào sản xuất, chúng ta mới có thể vượt qua giới hạn của mô hình canh tác truyền thống, nâng cao năng suất, chủ động trước biến đổi khí hậu và đáp ứng chuẩn mực quốc tế.

Nông nghiệp thông minh cũng mở ra cơ hội lớn để nông dân tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị, tăng thu nhập bền vững và thu hút lực lượng lao động trẻ quay trở lại với ruộng đồng. Đây chính là con đường giúp nông nghiệp Việt Nam chuyển mình mạnh mẽ, xây dựng thương hiệu nông sản quốc gia và khẳng định vị thế trên thị trường toàn cầu. Nắm bắt cơ hội này đồng nghĩa với việc chúng ta đang kiến tạo tương lai cho hơn nửa dân số sống ở nông thôn và đảm bảo nền tảng an ninh lương thực vững chắc cho đất nước./.