NTTU – Trong dòng chảy mạnh mẽ của chuyển đổi số hiện nay, Trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ thay đổi cách con người lao động mà còn tái định hình bản chất của việc dạy và học. Nhằm hỗ trợ các trường phổ thông xây dựng lộ trình chuyển đổi số bài bản và bền vững, vừa qua, ngành Công nghệ Giáo dục (CNGD) – Khoa Tâm lý – Giáo dục, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành (NTTU) đã tổ chức buổi tọa đàm “Kỷ nguyên EdTech & AI – Đột phá chuyển đổi số xây dựng và phát triển trường THPT bền vững” tại Trung tâm Thư viện Q.12.
Sự kiện thu hút sự tham dự của lãnh đạo các trường THPT, trung tâm GDNN-GDTX tại TP.HCM, Đồng Nai, Bình Phước cùng nhiều chuyên gia EdTech và doanh nghiệp công nghệ giáo dục. Sự hiện diện của đông đảo đại biểu cho thấy nhu cầu tìm kiếm mô hình chuyển đổi số phù hợp trong trường phổ thông đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
NTTU – nơi đào tạo mũi nhọn trong lĩnh vực Công nghệ giáo dục
Phát biểu khai mạc, PGS.TS. Huỳnh Văn Chẩn – Trưởng Khoa Tâm lý – Giáo dục nhấn mạnh rằng NTTU xác định Công nghệ giáo dục là một ngành chiến lược. Đây là một trong những trường đại học tiên phong tại Việt Nam đào tạo ngành CNGD theo hướng thực hành – ứng dụng – công nghệ. Từ 2023 đến nay, ngành liên tục thu hút sinh viên bởi chương trình đào tạo hiện đại, kết nối doanh nghiệp và chú trọng thực hành thực nghiệm tại các trường phổ thông.
PGS.TS. Huỳnh Văn Chẩn – Trưởng khoa Tâm lý – Giáo dục NTTU phát biểu khai mạc, nhấn mạnh chiến lược phát triển ngành Công nghệ giáo dục
Theo đại diện NTTU, mục tiêu của ngành CNGD không chỉ là “đào tạo người sử dụng công nghệ trong giáo dục”, mà là đào tạo những kiến trúc sư chuyển đổi số có khả năng thiết kế hệ thống học tập, phát triển học liệu số, xây dựng dữ liệu giáo dục và triển khai giải pháp AI trong dạy học. Sinh viên CNGD của NTTU được rèn luyện năng lực công nghệ, tư duy sư phạm mới, kỹ năng thiết kế công cụ học tập, đặc biệt là năng lực triển khai dự án thực tế – yếu tố mà thị trường giáo dục hiện nay đang rất thiếu.
“Không thay đổi là tụt hậu” – Thách thức lớn của giáo dục phổ thông
Trong tham luận của mình, ThS. NCS Nguyễn Hữu Đức cho rằng dù quá trình “số hóa” trong nhà trường đã được thúc đẩy mạnh mẽ thời gian qua, “chuyển đổi số” – tức dùng công nghệ để cải tổ quy trình sư phạm – thực chất vẫn mới ở vạch xuất phát. Dữ liệu học tập còn phân mảnh, chưa tạo thành hệ sinh thái thống nhất; nhiều giáo viên vẫn xem công nghệ như công cụ thay thế giấy tờ; còn năng lực số của cả thầy và trò vẫn tồn tại khoảng trống đáng kể.
Không chỉ phác họa hiện trạng, báo cáo viên dành nhiều thời gian nói về sự thay đổi vị thế của học sinh THPT trong thời đại AI. Theo ông Đức, người học đang rời xa mô hình “học thuộc lòng” vốn thống trị nhiều thập niên để bước vào giai đoạn mà giá trị của một học sinh được đo bằng chất lượng câu hỏi họ đặt ra. Khả năng đặt câu hỏi – hay kỹ năng prompting – trở thành chìa khóa dẫn đường trong biển thông tin do AI cung cấp.
ThS. NCS Nguyễn Hữu Đức phân tích thách thức “không thay đổi là tụt hậu” trong chuyển đổi số giáo dục phổ thông
Bên cạnh đó, học sinh buộc phải trở thành những “biên tập viên đa nghi”, liên tục chất vấn và thẩm định thông tin. Tư duy phản biện vì vậy trở thành kỹ năng sinh tồn, không còn là lựa chọn mang tính trang trí trong chương trình giáo dục. Khi quá trình cá nhân hóa học tập ngày càng rõ nét, học sinh nắm quyền tự chủ nhiều hơn, chủ động thiết kế hành trình học của riêng mình thay vì chờ được dạy. Và thay cho kiểu làm bài tập để “trả bài”, các em đang hình thành thói quen đồng sáng tạo, xem AI như một cộng sự để tạo ra những sản phẩm phức tạp hơn.
Thế nhưng, sự thay đổi ấy luôn đi kèm mặt trái. Không ít em dễ rơi vào “cạm bẫy phụ thuộc”, biến mình thành những “thợ copy-paste” nếu thiếu nền tảng trách nhiệm số. Đây là lý do, theo ông Đức, vai trò của người thầy trong kỷ nguyên AI không hề mờ nhạt mà ngược lại, trở nên độc tôn hơn ở phương diện cảm xúc – xã hội: nuôi dưỡng lòng trắc ẩn, truyền cảm hứng, bồi dưỡng đạo đức và định hình nhân cách số cho học sinh.
“Điều quan trọng nhất đối với học sinh THPT ngày nay không còn là lượng kiến thức các em mang theo,” ông Đức nhấn mạnh, “mà chính là năng lực thích ứng – biết thay đổi, biết điều chỉnh, biết học lại khi thế giới thay đổi.”
Đại biểu các trường THPT, trung tâm GDNN-GDTX và sinh viên NTTU tham dự tọa đàm “Kỷ nguyên EdTech & AI” tại Trung tâm Thư viện NTTU Q.12
Khảo sát nhanh: Trường phổ thông “khát” giải pháp chuyển đổi số thiết thực
Điểm nhấn của tọa đàm là hoạt động khảo sát nhanh bằng QR code để “bắt mạch” nhu cầu thật của các trường phổ thông về chuyển đổi số. Chỉ trong ít phút, bức tranh về những ưu tiên và “điểm nghẽn” đã hiện ra khá rõ.
Chỉ sau vài phút, hàng loạt ý kiến từ đại diện các trường được ghi nhận và cho thấy bức tranh rõ ràng về nhu cầu: giáo viên cần được đào tạo kỹ năng sử dụng AI; trường học mong muốn có thư viện số chuẩn hóa, bài giảng số hóa; đặc biệt cần một mô hình chuyển đổi số tổng thể có thể áp dụng lâu dài, không bị “đứt gãy” sau mỗi năm học.
Những kết quả khảo sát này, theo ban tổ chức, sẽ là cơ sở để ngành Công nghệ giáo dục NTTU thiết kế các chương trình hỗ trợ sát thực tế hơn, đồng thời giúp các trường phổ thông nhìn rõ đâu là điểm khởi đầu phù hợp nhất cho hành trình chuyển đổi số của mình.
Chuyên gia Phạm Xuân Thanh trình bày mô hình hệ sinh thái “kiềng ba chân” EdTech do NTTU khởi xướng
Hệ sinh thái “kiềng ba chân”: Dấu ấn tiên phong của NTTU trong lĩnh vực EdTech
Trên cơ sở những nhu cầu đó, chuyên gia Phạm Xuân Thanh – Founder EduZ – giới thiệu mô hình hệ sinh thái Công nghệ giáo dục “kiềng ba chân” do NTTU khởi xướng. Hệ sinh thái này được xem là giải pháp mang tính cấu trúc và dài hạn, vượt xa cách làm ngắn hạn trước đây.
Trong mô hình ấy:
– Trường ĐH Nguyễn Tất Thành giữ vai trò “trung tâm tri thức”, cung cấp chuyên gia, giảng viên và sinh viên CNGD để hỗ trợ trực tiếp cho các trường.
– Doanh nghiệp EdTech đảm nhiệm việc xây dựng nền tảng công nghệ dựa trên Big Data và AI.
– Trường phổ thông triển khai thực tế, qua đó hình thành nội lực chuyển đổi số từ bên trong.
Nhờ đó, mối quan hệ không còn là “mua – bán giải pháp”, mà là mối quan hệ công sinh và đồng hành, nơi NTTU và doanh nghiệp cùng hỗ trợ trường phổ thông từ đào tạo, cung cấp công nghệ đến triển khai và đo lường hiệu quả.
NTTU khẳng định sẽ cử các nhóm sinh viên CNGD – được đào tạo bài bản về công nghệ và phương pháp sư phạm – đến từng trường để hỗ trợ giáo viên, trở thành lực lượng nòng cốt trong tiến trình chuyển đổi số tại địa phương. Đây là một điểm khác biệt quan trọng, được nhiều đại biểu đánh giá cao vì tính khả thi và phù hợp với điều kiện thực tiễn.
Tái định hình vai trò thầy – trò thời AI
Tiếp nối phần thảo luận, chuyên gia Phạm Xuân Thanh trình bày nhóm dự án trọng tâm nhằm xây dựng nội lực công nghệ số và AI cho các trường phổ thông – nền tảng mà ông gọi là “lộ trình bốn giai đoạn kiến tạo trường học tương lai”. Ở trung tâm của lộ trình ấy chính là sự chuyển đổi vai trò của giáo viên và học sinh, được triển khai qua ba dự án chủ lực.
Theo ông Thanh, trước hết cần nhìn lại vai trò của người thầy trong thời đại mới. Dự án đầu tiên hướng đến việc giúp giáo viên thoát khỏi mô hình làm việc đơn độc – nơi phần lớn thời gian bị tiêu tốn cho việc soạn giảng – để chuyển sang làm việc cùng “bộ não thứ hai” là trí tuệ nhân tạo. Khi AI hỗ trợ cá nhân hóa bài học, gợi ý học liệu phù hợp và tự động hóa việc xây dựng rubric đánh giá, giáo viên có thể dành phần lớn thời gian cho những tương tác mang tính sư phạm mà không công nghệ nào thay thế được. “Khoảng thời gian đó phải là thời gian chất lượng dành cho học trò,” ông Thanh nhấn mạnh.
Với học sinh, sự chuyển đổi diễn ra toàn diện hơn. Ông mô tả học sinh thời AI không còn là người tiếp nhận tri thức thụ động, mà phải trở thành người học thông minh dựa trên bốn trụ cột: biết quản lý “bộ não thứ hai” của chính mình, chủ động truy vấn, thẩm định khắt khe thông tin và cùng AI sáng tạo nên các sản phẩm mới. Đây được xem là bước nền để học sinh hình thành những năng lực mà thế hệ trước chưa từng được đào tạo.
Dự án thứ ba, cũng là điểm nhấn tư duy của cả hệ sinh thái, là việc định hình lại mối quan hệ Thầy – Trò – AI theo dạng “tam giác tương tác”. Nếu trước đây tương tác thầy – trò mang tính tuyến tính, trong đó giáo viên giữ độc quyền tri thức và học sinh ở vị trí phụ thuộc, thì mô hình tam giác mở ra một mối quan hệ công sinh: giáo viên dẫn dắt, học sinh chủ động, còn AI đóng vai trò cộng sự, hỗ trợ hai bên nâng cao hiệu quả học tập. “Không phải AI thay thầy, mà AI giúp cả thầy và trò làm tốt hơn bản chất của mình,” ông Thanh nói.
Theo nhiều đại biểu, cách tiếp cận này không chỉ tạo ra bước chuyển trong vai trò của người dạy và người học, mà còn giúp các trường phổ thông hình dung được một mô hình lớp học thực sự phù hợp với kỷ nguyên AI.
Đại biểu trao đổi sôi nổi về vai trò mới của thầy và trò trong mô hình tam giác tương tác Thầy – Trò – AI, triết lý giáo dục hướng vào quá trình và văn hóa – đạo đức số trong trường phổ thông
Nghiên cứu khoa học “công sinh”: Đưa sinh viên vào đời sống thực tế
Đề xuất của TS. Bùi Thị Việt – Phó Trưởng Khoa Tâm lý – Giáo dục về cơ chế “công sinh” trong nghiên cứu khoa học được nhiều đại biểu đánh giá là điểm đột phá. Sinh viên CNGD của NTTU sẽ được kết nối với các trường phổ thông thông qua các đề tài nghiên cứu gắn với nhu cầu thực tế như thiết kế học liệu số, xây dựng quy trình ứng dụng AI trong giảng dạy, phát triển nền tảng số nội bộ.
Cách làm này giúp sinh viên rèn luyện kỹ năng nghề ngay từ khi còn học tại trường, đồng thời hỗ trợ các trường phổ thông giải quyết những vấn đề mà họ đang đối diện.
Triết lý giáo dục mới: Hướng vào quá trình, nuôi dưỡng phần “người”
Phần thảo luận cuối buổi đã mở ra tầm nhìn sư phạm mà mô hình “kiềng ba chân” hướng tới: một triết lý giáo dục mới, nơi người học được phát triển toàn diện năng lực tư duy, sáng tạo và trách nhiệm số. Theo các chuyên gia, đây chính là nền móng để trường học Việt Nam bước vào kỷ nguyên AI một cách chủ động, chứ không chỉ chạy theo những công cụ mới.
Một trong những thay đổi quan trọng là quan niệm về đánh giá. Thay vì kiểm tra trí nhớ hay tái hiện kiến thức, mô hình mà NTTU và EduZ đề xuất tập trung vào quá trình học. Những bài kiểm tra “open-AI” được khuyến khích, cho phép học sinh sử dụng công nghệ như một công cụ hỗ trợ, còn giáo viên đánh giá dựa trên “dấu chân tư duy” – cách các em phân tích, đặt câu hỏi, lý giải và sáng tạo. “Đây là lúc giáo dục quay về đúng giá trị cốt lõi là năng lực, chứ không phải khả năng học thuộc,” một giảng viên ngành Công nghệ giáo dục nhận định.
Đại diện NTTU trao thư cảm ơn đến đại diện các trường THPT và đơn vị phối hợp tham gia thảo luận “Kỷ nguyên EdTech & AI – Đột phá chuyển đổi số xây dựng và phát triển trường THPT bền vững” tại Trường ĐH Nguyễn Tất Thành
Học theo dự án có ứng dụng AI cũng được xem là phương pháp chủ đạo. Học sinh được giao những bài toán phức tạp mà nếu không có AI hỗ trợ, các em khó có thể giải quyết. Từ đó, các em học được kỹ năng quan trọng nhất của thế hệ mới: nhận diện đâu là công việc dành cho máy, đâu là phần việc chỉ con người mới có thể đảm nhiệm.
Đặc biệt, văn hóa và đạo đức số được nhấn mạnh như trụ cột không thể thiếu. Học sinh được phép dùng AI để tìm ý tưởng, song phải công khai mức độ sử dụng thông qua “AI disclosure”. Điều này giúp các em hình thành tinh thần trung thực học thuật, đồng thời nhắc người thầy tăng cường nuôi dưỡng những yếu tố rất “người” – cảm xúc, nghệ thuật, thể chất và sự kết nối.
Để hiện thực hóa tầm nhìn này, ngành Công nghệ giáo dục NTTU phối hợp cùng EduZ xây dựng Trung tâm Sáng tạo dành cho học sinh THPT. Tại đây, các em có cơ hội tham gia cuộc thi “Sáng tạo với AI & công nghệ giáo dục”, nơi ý tưởng và tinh thần khám phá được khơi dậy. Song song đó, mạng lưới CLB công nghệ giáo dục (EdTech Club Network) sẽ ra đời nhằm kết nối học sinh với giảng viên, sinh viên và doanh nghiệp, tạo thành sân chơi – cũng là hệ sinh thái học tập – đúng nghĩa.
Theo ban tổ chức, những hoạt động này không chỉ mang tính phong trào mà còn là bước đi chiến lược, giúp thế hệ học sinh hôm nay hình thành “kháng thể số”, biết sử dụng AI một cách có trách nhiệm, sáng tạo và đầy bản lĩnh.
Phát biểu kết thúc chương trình, PGS.TS. Huỳnh Văn Chẩn – Trưởng Khoa Tâm lý – Giáo dục dục gửi lời cảm ơn đến các trường phổ thông đã “dám bước ra khỏi vùng an toàn”. PGS.TS. Huỳnh Văn Chẩn chia sẻ: “Giáo dục, suy cho cùng, vẫn là câu chuyện từ trái tim đến trái tim. Công nghệ giúp chúng ta truyền chữ tốt hơn, nhưng trái tim người thầy vẫn là trung tâm”.
Buổi tọa đàm kết thúc, nhưng mở ra một khởi đầu mới cho hợp tác giữa NTTU, doanh nghiệp và các trường phổ thông. Với vai trò tiên phong trong đào tạo ngành Công nghệ giáo dục, NTTU kỳ vọng hệ sinh thái “kiềng ba chân” sẽ trở thành mô hình mẫu cho chuyển đổi số bền vững, góp phần hình thành thế hệ học sinh mới – biết sử dụng AI như một công cụ kiến tạo chứ không lệ thuộc.
Thực hiện: TS. Bùi Thị Việt – Phó Trưởng Khoa Tâm lý – Giáo dục
Hình ảnh: Media
Post Views:
19
https%3A%2F%2Fntt.edu.vn%2Fnttu-kien-tao-he-sinh-thai-kieng-ba-chan-edtech-mo-duong-cho-the-he-giao-duc-moi-trong-ky-nguyen-ai%2F
