Siết thu thuế trên sàn thương mại điện tử

Cục Thuế – Bộ Tài chính cho biết tổng thu ngân sách Nhà nước từ thương mại điện tử (TMĐT) và hoạt động kinh doanh trên nền tảng số năm 2025 ước đạt 208.800 tỉ đồng, tăng 66,5% so với năm 2024.

68 sàn thương mại điện tử nộp thuế thay người bán

Tính chung giai đoạn 2022 – 2025, số thuế thu từ lĩnh vực TMĐT đạt gần 500.000 tỉ đồng. Thị trường TMĐT Việt Nam tiếp tục mở rộng nhanh chóng, với tốc độ tăng trưởng khoảng 28%. Số người nộp thuế có hoạt động kinh doanh TMĐT cũng tăng mạnh, gồm 95.000 tổ chức, 1.277.000 hộ và cá nhân kinh doanh, 202 nhà cung cấp nước ngoài đã đăng ký, kê khai, nộp thuế tại Việt Nam.

Một trong những thay đổi lớn về công tác quản lý thuế với TMĐT trong năm qua là từ ngày 1-7, các sàn TMĐT và nền tảng số phải thực hiện khấu trừ, nộp thuế thay đối với thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân của người bán là hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn.

Theo quy định, khoản thuế này được khấu trừ ngay tại thời điểm đơn hàng được xác nhận thành công và người mua chấp nhận thanh toán, thay vì để người bán tự kê khai như trước. Cục trưởng Cục Thuế Mai Xuân Thành cho biết đến nay, 68 sàn TMĐT đã thực hiện kê khai, nộp thuế thay với số thu khoảng 2.700 tỉ đồng.

Quy định yêu cầu sàn TMĐT khai và nộp thuế thay cho hộ, cá nhân kinh doanh được nhiều người bán đánh giá là một bước “gỡ nút thắt” lâu nay. Chị Nguyễn Thị Hương (trú TP Hà Nội), chủ một gian hàng mỹ phẩm trên sàn TMĐT, cho biết trước đây, mỗi kỳ quyết toán thuế chị đều “vừa lo vừa sợ” do không nắm rõ cách kê khai, dễ sai sót dù doanh thu không lớn.

“Giờ sàn TMĐT khấu trừ và nộp thuế luôn khi đơn hàng thành công. Tôi chỉ tập trung bán hàng, không còn thấp thỏm lo thiếu hay sai hồ sơ thuế” – chị Hương bày tỏ.

Kết nối dữ liệu, chống thất thu

Bên cạnh kết quả tích cực từ quản lý thuế TMĐT, lãnh đạo Chi cục Thuế TMĐT – Cục Thuế cho biết vẫn còn một số tồn tại, vướng mắc, như dù đã có quy định trách nhiệm của sàn TMĐT cung cấp thông tin cho cơ quan thuế song chế tài xử phạt chưa đủ mạnh. Quy định mới chỉ dừng ở xử lý trường hợp chậm cung cấp thông tin, trong khi chưa có cơ chế xử phạt rõ ràng đối với hành vi cung cấp sai lệch dữ liệu, ảnh hưởng đến việc xác định nghĩa vụ thuế của tổ chức, cá nhân liên quan.

Bên cạnh đó, vẫn còn các hộ, cá nhân bán hàng trực tuyến chưa đăng ký kinh doanh, không có mã số thuế, địa điểm hoạt động không cố định; tên hiển thị trên nền tảng khác với thông tin thực. Dữ liệu thu thập từ sàn TMĐT và các nguồn liên quan còn thiếu và phân tán, trong khi số lượng người bán rất lớn, khiến công tác quản lý gặp khó khăn.

“Cơ sở dữ liệu chủ yếu thu thập từ sàn TMĐT, chưa bao quát các nền tảng khác, thông tin chưa đầy đủ, chưa kiểm soát được toàn bộ giao dịch, nhất là thanh toán và kinh doanh xuyên biên giới” – lãnh đạo Chi cục Thuế TMĐT thừa nhận.

Chi cục Thuế TMĐT cũng nêu rõ thực trạng tổ chức, cá nhân tham gia TMĐT chưa kê khai, nộp thuế đầy đủ, thậm chí cố tình gian lận: Dùng thông tin người khác, tài khoản ngân hàng không chính chủ, yêu cầu chuyển khoản không ghi nội dung, gây khó khăn cho quản lý thuế. Ngoài ra, việc chia sẻ thông tin giữa các sở, ngành với cơ quan thuế còn thiếu đồng bộ, không thường xuyên. Một số đơn vị như ngân hàng, nhà mạng, đơn vị chuyển phát còn e ngại cung cấp thông tin do lo ngại vi phạm bảo mật thông tin khách hàng.

Năm 2026, Việt Nam đặt mục tiêu quy mô TMĐT đạt khoảng 37 tỉ USD, tăng khoảng 20% so với năm 2025; tỉ lệ doanh nghiệp ứng dụng TMĐT đạt khoảng 62%. Công tác quản lý thuế đối với TMĐT tiếp tục được xác định là trọng tâm.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng yêu cầu ngành thuế tiếp tục tăng tốc chuyển đổi số, mở rộng ứng dụng AI trong quản lý thuế để kiểm soát hóa đơn; ứng dụng công nghệ quản lý rủi ro; phân tích biến động doanh thu, dòng tiền, vận đơn và lượt tương tác để cảnh báo sớm các hành vi kê khai thiếu hoặc trốn thuế có tổ chức.

Trong khi đó, lãnh đạo Chi cục Thuế TMĐT cho biết sẽ tăng cường cung cấp thông tin của các nền tảng số; các đơn vị vận chuyển, logistics và trách nhiệm cung cấp thông tin, kê khai thuế của nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam. Bên cạnh đó, tăng cường công tác kiểm tra, tập trung vào các lĩnh vực rủi ro cao như livestream.