Việc sử dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) một cách có trách nhiệm trong lĩnh vực quân sự nhận được đồng thuận cao từ nhiều quốc gia, trước bối cảnh lo ngại chung về nguy cơ AI bị quân sự hóa.
Năng lực AI trong lĩnh vực quân sự không chỉ là vũ khí, mà còn gồm các hệ thống hỗ trợ, giúp chỉ huy ở mọi cấp đưa ra quyết định tối ưu và kịp thời, từ công tác lập kế hoạch tài chính quân sự cho đến hoạt động thu thập, hợp nhất dữ liệu tình báo, giám sát…
Nằm trong lộ trình triển khai và chiến lược AI có trách nhiệm của Bộ Quốc phòng Mỹ, tháng 11/2023, Văn phòng Trí tuệ nhân tạo và Kỹ thuật số Mỹ (CDAO) đã công bố Bộ công cụ AI có trách nhiệm (RAI). Ông Pete Hegseth, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cho biết, RAI cung cấp các công cụ và hướng dẫn tập trung nhấn mạnh tính công bằng, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong AI. Bộ công cụ RAI bao gồm khoảng 70 mã nguồn mở, tiêu chuẩn công nghiệp được thiết kế để hỗ trợ nhiều hoạt động liên quan đến công nghiệp quốc phòng.
Để nâng cao nhận thức về tầm quan trọng và đánh giá những thách thức tiềm ẩn của AI trong lĩnh vực quân sự, nhiều quốc gia đã tiến hành các cuộc thảo luận liên quan đến mục tiêu xây dựng khuôn khổ quốc tế. Ông Wopke Hoekstra, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Hà Lan đánh giá, những nỗ lực trong việc hình thành một khuôn khổ quốc tế chung là bước đi quan trọng nhằm định hướng phát triển và triển khai AI trong quân sự một cách có trách nhiệm và đạo đức.
Tiêu biểu như Tuyên bố chính trị về việc sử dụng quân sự có trách nhiệm đối với AI và quyền tự chủ, được phía Mỹ đề xuất tại Hội nghị thượng đỉnh AI có trách nhiệm trong lĩnh vực quân sự (REAIM) ở Hague (Hà Lan) vào tháng 2/2023. Tuyên bố nhằm mục đích xây dựng sự đồng thuận quốc tế xung quanh hành vi sử dụng công nghệ AI có trách nhiệm và đề ra phương hướng phát triển cho các quốc gia trong việc triển khai và sử dụng AI trong lĩnh vực quân sự.
Về mặt pháp lý, Tuyên bố bao gồm một loạt hướng dẫn không ràng buộc pháp lý, mô tả các thông lệ tốt nhất cho việc sử dụng AI có trách nhiệm trong quân đội. Đơn cử như hướng dẫn đảm bảo hệ thống AI trong quân đội phải trải qua quá trình thử nghiệm và đánh giá nghiêm ngặt trong suốt vòng đời của chúng, có mục đích sử dụng rõ ràng, có khả năng phát hiện và tránh các hành vi không mong muốn. Bên cạnh đó, Tuyên bố cung cấp cơ sở để trao đổi các thông lệ tốt nhất, cho phép các quốc gia ủng hộ chia sẻ kinh nghiệm và ý tưởng. Tính đến nay, Tuyên bố đã nhận được sự ủng hộ của hơn 70 quốc gia.
Đối với khả năng tự học, công nghệ AI được lập trình sẽ liên tục cập nhật các “tiềm lực quân sự” mới. Tuy nhiên, sai sót trong quá trình vận hành hoàn toàn có thể xảy ra. Chính phủ các nước nên thiết lập chính sách về AI trong lĩnh vực quân sự, nhằm thực hiện những biện pháp bảo vệ thích hợp để giảm thiểu rủi ro về thất bại trong năng lực AI quân sự, chẳng hạn như khả năng phát hiện và ứng phó, tránh hậu quả không mong muốn thông qua chức năng ngắt kết nối (vô hiệu hóa) các hệ thống đã triển khai.
Về lâu dài, chính sách AI quân sự của các quốc gia cần được xây dựng và tuân thủ dựa trên nguyên tắc về tính an toàn, bảo mật, đảm bảo hoạt động thử nghiệm được kiểm tra nghiêm ngặt trong phạm vi sử dụng và được kiểm soát trong toàn bộ vòng đời của sản phẩm AI.
https%3A%2F%2Fbaodautu.vn%2Fsu-dung-ai-co-trach-nhiem-trong-linh-vuc-quoc-phong-d309832.html
