Thương mại điện tử 30 tỷ USD, nông dân vẫn phải leo đồi ‘hứng sóng’ livestream

Tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân Việt Nam năm 2025 sáng 10/12, bà Vương Thị Thương, Giám đốc HTX Nông sản Toàn Thương (Lạng Sơn), cho biết bán hàng nông sản online là xu thế phổ biến, phù hợp với chủ trương chuyển đổi số và rất quan trọng đối với nông dân, hợp tác xã vùng cao.

Tuy nhiên, việc bán hàng online còn gặp khó khăn do thiếu người viết kịch bản, làm content (nội dung) và rất cần có những “chiến thần livestream” để hỗ trợ làm các video quảng bá sản phẩm. 

Mặt khác, đường truyền Internet tại các vùng sâu, vùng xa rất chập chờn, gián đoạn. “Nhiều lúc livestream, tôi phải lên các vị trí cao để hứng sóng. Hạn chế này ảnh hưởng đến việc quảng bá, bán sản phẩm của địa phương”, bà chỉ rõ.

Bà cũng nhấn mạnh, khi hợp tác xã (HTX) tham gia bán hàng online, mục đích là để giảm chi phí, nhưng thực tế HTX lại phải chịu rất nhiều loại thuế, phí, dẫn đến hàng hóa nông sản bị đội giá và khó cạnh tranh.

Từ thực trạng trên, Giám đốc HTX Nông sản Toàn Thương kiến nghị Chính phủ và các bộ ngành cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ nông dân, hợp tác xã được tham gia đào tạo, tập huấn về kỹ năng bán hàng online; có chính sách ưu tiên đầu tư, nâng cấp hạ tầng Internet tại các vùng sâu, vùng xa.

Ngoài ra, cần nghiên cứu xây dựng một vài cổng/sàn bán hàng online và hỗ trợ về phí bán hàng dành riêng cho nông dân, hợp tác xã để giảm sự phụ thuộc vào các sàn thương mại điện tử hiện nay.

Liên quan đến kết nối Internet ở vùng sâu vùng xa còn chập chờn, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy thông tin, năm 2025 chúng ta đã triển khai 2 giải pháp rất quan trọng trong Nghị quyết 193 thí điểm cơ chế của Quốc hội.

Đó là cho phép hỗ trợ chi phí từ quỹ viễn thông công ích cho các trạm phát khi phủ sóng tại vùng sâu, vùng xa và đẩy nhanh việc xây dựng các trạm phát sóng tại khu vực này. Ngoài ra, Chính phủ đang nhận hai hồ sơ thí điểm công nghệ Internet vệ tinh từ các vệ tinh tầm thấp Starlink/Oneweb. Khi thí điểm xong sẽ cấp phép triển khai, góp phần kết nối vùng sâu vùng xa tốt hơn.

Nông dân livestream chính là các “chiến thần”

Về thương mại điện tử, sáng nay (10/12), Quốc hội đã bấm nút thông qua Luật Thương mại điện tử. Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân, trong đó có các nội dung rất quan trọng liên quan đến cơ chế chính sách hỗ trợ bà con nông dân, doanh nghiệp nhỏ và vừa vùng sâu, vùng xa.

Bên cạnh đó, năm 2025, Bộ Công Thương đã phối hợp với các địa phương, doanh nghiệp – đặc biệt là các doanh nghiệp và các sàn thương mại điện tử, tổ chức hơn 100 lớp đào tạo, tập huấn cho các cán bộ quản lý nhà nước, hợp tác xã, cơ sở sản xuất kinh doanh, sinh viên khởi nghiệp. 

Có gần 10.000 học viên tham dự các lớp này, với chủ đề đa dạng như ứng dụng thương mại điện tử cho thanh niên khởi nghiệp, kỹ năng phát triển thương hiệu cá nhân, cải thiện kỹ năng livestream, ứng dụng AI để phát triển thương hiệu, hỗ trợ kinh doanh trên nền tảng số… Các nội dung đào tạo rất đơn giản và thực tế, với phương châm “cầm tay chỉ việc”, “nông dân dạy nông dân”, đào tạo thực chiến tại thực địa.

Còn vấn đề về “các chiến thần, các KOL, KOC”, Thứ trưởng cho rằng người nông dân livestream chính là những “chiến thần”. Bởi, họ là người trực tiếp tham gia lao động sản xuất nên chúng ta sẽ có những câu chuyện hay, những chia sẻ về sản phẩm từ thực tiễn. 

Ngoài ra, trên thực tế, một số lãnh đạo cấp tỉnh, cấp sở, thậm chí cấp bộ cũng đã tham gia livestream bán hàng nông sản giúp bà con, mang lại hiệu quả cao. 

Một vấn đề khác cũng rất được quan tâm là làm sao tiếp tục tiêu thụ được hàng hóa, sản phẩm bên cạnh phương thức thương mại điện tử. Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh, thương mại điện tử hiện nay phát triển rất mạnh, tăng trưởng từ 20-25% mỗi năm. Năm 2025, doanh thu trong lĩnh vực này dự kiến đạt 30 tỷ USD, đóng góp khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng, qua đó cho thấy vẫn còn dư địa rất lớn để phát triển.

“Chúng tôi đang xây dựng các chính sách để hỗ trợ bà con nông dân cũng như các doanh nghiệp tham gia thương mại điện tử”, ông nói.

Trước hết, với nhóm liên quan đến chính sách hỗ trợ giảm chi phí, Bộ Công Thương đang xây dựng chương trình phát triển thương mại điện tử giai đoạn 2026 đến 2030; cùng với đó là các mô hình, nội dung đào tạo và đặc biệt là liên kết hỗ trợ của các ngành.

Bộ cũng đề xuất xây dựng cổng, sàn bán hàng online chung, với sự phối hợp của các địa phương và sự tham gia của các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh và nông dân.

“Tại các địa phương, chúng tôi đề xuất có cơ chế hỗ trợ xây dựng các trang cũng như các chiến dịch riêng cho nông sản địa phương. Thực tế chứng minh, một số sản phẩm như vải thiều Bắc Giang, chè Thái Nguyên hoạt động rất hiệu quả trên các nền tảng số, rất cần nhân rộng”, Thứ trưởng Bộ Công Thương gợi mở.

Lãnh đạo tỉnh livestream bán vải thiều, một buổi sáng chốt đơn cả chục tấnCác phiên livestream của lãnh đạo tỉnh Bắc Giang trong buổi sáng liên tục nhận đơn hàng, giúp bà con tiêu thụ hàng chục tấn vải thiều đến các thị trường lớn như TPHCM, Hà Nội và các tỉnh miền Trung.