Tại phiên thảo luận số 2, trong khuôn khổ Đại hội Hiệp hội Giao nhận Vận tải Quốc tế – FIATA World Congress 2025 vừa diễn ra, các chuyên gia đã đưa ra nhiều giải pháp để hỗ trợ các doanh nghiệp này có thể tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua thương mại điện tử xuyên biên giới.
Tiềm năng điện tử xuyên biên giới lớn
Thị trường thương mại điện tử xuyên biên giới toàn cầu hiện đạt khoảng 155 tỷ USD và được dự báo sẽ tăng lên 9.000 tỷ USD trong những năm tới. Tiềm năng phát triển lớn này đang rộng mở cơ hội tăng trưởng cho các doanh nghiệp logistics, đặc biệt tại các hành lang kết nối giữa Đông Nam Á – Trung Quốc – châu Âu – châu Phi.
Bên cạnh đó, một số thay đổi trong chính sách thương mại của các nền kinh tế lớn đang dẫn đến xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều này vừa tạo ra áp lực cạnh tranh mới vừa mở ra cơ hội cho các dịch vụ logistics sáng tạo và tiết kiệm hơn.
Hiện nay, chi phí logistics trở thành yếu tố sống còn. Theo ông Steve Wang – CEO của FAR International Group, chi phí logistics chiếm khoảng 30% giá bán sản phẩm. Nếu tăng chi phí này lên 50% có thể khiến khoảng 30% doanh nghiệp nhỏ và vừa rút khỏi thị trường. Áp lực này buộc các nền tảng thương mại điện tử phải tập trung hỗ trợ SME thông qua giải pháp logistics tiết kiệm, tích hợp tài chính linh hoạt và công nghệ tối ưu chuỗi cung ứng. Tại Việt Nam, với khoảng 3 triệu đơn hàng/ngày, nhu cầu tối ưu hóa chi phí logistics càng cấp thiết để nâng cao sức cạnh tranh cho doanh nghiệp nội địa.
Ngoài ra, với 193 quốc gia là thành viên Liên Hợp Quốc, mỗi nước có khung quy định và quy trình hải quan riêng. Thương mại xuyên biên giới đòi hỏi các nền tảng phải có giải pháp tuân thủ linh hoạt, địa phương hóa cao, đồng thời nỗ lực hài hòa pháp lý quốc tế để đảm bảo dòng chảy hàng hóa thông suốt.
Bên cạnh đó, Chính phủ định hướng đầu tư 25 – 30 tỷ USD/năm cho hạ tầng, trong đó 15 tỷ USD dành cho thương mại điện tử và logistics, chú trọng chuyển đổi số và chia sẻ dữ liệu. Khái niệm “bộ não trực quan” – hệ thống AI giám sát và phân tích luồng vận chuyển được xem là trung tâm của chiến lược này.
Theo ông Steve Wang, thương mại điện tử xuyên biên giới phải tuân thủ quy định của các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc, mỗi quốc gia có hệ thống pháp lý và thủ tục riêng. Việt Nam là điển hình khi ban hành Nghị định số 85/2021/NĐ-CP, sửa đổi Nghị định số 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử.
Việc triển khai Nghị định 85/2021/NĐ-CP góp phần duy trì trách nhiệm giải trình của nền tảng, minh bạch thông tin bán hàng và hậu mãi, đồng thời bảo vệ người tiêu dùng mà không làm phức tạp hóa hoạt động kinh doanh. Các nền tảng thương mại điện tử có 24 giờ để gỡ sản phẩm vi phạm và tuân thủ chính sách đổi trả tiêu chuẩn. Những quy định này sẽ được tích hợp vào dự thảo Luật Thương mại điện tử mới, dự kiến trình Quốc hội phê duyệt trong tháng 10, mở ra khuôn khổ pháp lý cho thương mại điện tử tương lai.
Cũng theo ông Steve Wang, thương mại điện tử trên nhiều thị trường cũng gặp thách thức về văn hóa, hạ tầng và thói quen tiêu dùng. Ví dụ, tại Jordan, 35% thanh toán thực hiện khi nhận hàng, trong khi tại Trung Quốc, phương thức này gần như không còn.
Việt Nam đang đối mặt với khoảng cách cơ sở hạ tầng, gây thách thức cho phát triển logistics và thúc đẩy thương mại điện tử. Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ, Bộ Công Thương, các bộ ngành và doanh nghiệp đã triển khai nhiều sáng kiến đồng bộ.
Tại phiên thảo luận, bà Lại Việt Anh – Phó Cục trưởng Cục Thương mại và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết: Việt Nam đang hoàn thiện dự thảo Luật Thương mại điện tử với định hướng xây dựng hệ thống pháp lý hiện đại, minh bạch với kỳ vọng sẽ trở thành hình mẫu pháp lý trong khu vực ASEAN.
Khối tư nhân cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối hàng trăm nhà cung cấp từ khâu đầu đến khâu cuối, tạo trải nghiệm mua hàng liền mạch và tối ưu hóa chuỗi cung ứng.
“Với sự phối hợp công – tư, Việt Nam hướng tới xây dựng một hệ thống logistics hiện đại, hiệu quả. Đồng thời, mở rộng thương mại điện tử xuyên biên giới, tạo điều kiện để doanh nghiệp trong nước vươn ra thị trường quốc tế”, bà Việt Anh nói.
Ba vấn đề trong toàn cầu hóa doanh nghiệp nhỏ
Ông Tracy Hackshaw, chiến lược gia cao cấp về kinh tế số – Liên minh Bưu chính quốc tế (UPU), chia sẻ kinh nghiệm, khi tách các mô hình chi phí phức tạp khỏi hệ thống tích hợp, doanh nghiệp nhỏ vận hành thương mại điện tử nhanh và hiệu quả hơn. Giải pháp này cung cấp khả năng hiển thị và theo dõi đầy đủ, đồng thời duy trì cửa sổ dịch vụ linh hoạt, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chuỗi cung ứng mà không gánh toàn bộ chi phí như các nhà tích hợp lớn.
Trong khi đó, theo ông Steve Wang, việc chia sẻ dữ liệu là vấn đề nhạy cảm, vì khách hàng thường không muốn tiết lộ thông tin. Dữ liệu theo dõi giúp thu hút khách hàng, nhưng có thể giảm doanh số nếu chia sẻ không đúng cách.
Hiện tại Việt Nam, doanh nghiệp nhỏ và vừa, chiếm hơn 90% tổng số doanh nghiệp, gặp khó khăn khi bắt đầu xuất khẩu, đặc biệt trong thương mại điện tử, do chi phí hậu cần cao và hạn chế năng lực.
Ưu tiên là trao quyền cho doanh nghiệp nhỏ, giúp họ trở thành nhà cung cấp dịch vụ trọn gói của riêng mình. Điều này bao gồm kết nối khách hàng với nhà vận chuyển chặng cuối, cơ quan hải quan và các tổ chức hỗ trợ, để doanh nghiệp tập trung sản xuất và phát triển sản phẩm, trong khi nền tảng quản lý vận hành, giữ chi phí thấp và mở rộng quy mô quốc tế.
Steve Wang nhấn mạnh ba vấn đề trong toàn cầu hóa doanh nghiệp nhỏ gồm: Mở cửa hàng trên nền tảng, hướng dẫn người mua và đưa sản phẩm đến tay khách hàng. Theo ông, ứng dụng công nghệ số, cụ thể là AI giúp tự động hóa kiểm soát giá, tối ưu ngân sách quảng cáo và ROI (tỷ suất hoàn vốn). Từ đó, doanh nghiệp nhỏ có thể tiếp cận nhiều kênh bán hàng toàn cầu mà không cần nhân sự lớn. AI còn dự đoán chi phí vận chuyển và lựa chọn phương thức phù hợp, từ vận chuyển hàng không đến vận tải biển, giúp tối đa hóa lợi nhuận và giảm thời gian quản lý.
Mục tiêu cuối cùng là giúp doanh nghiệp nhỏ vận hành hiệu quả, tiết kiệm chi phí, tập trung phát triển sản phẩm và mở rộng thị trường quốc tế, tạo nền tảng bền vững cho thương mại điện tử xuyên biên giới.
Tại Việt Nam, các chương trình hợp tác với các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới như Alibaba, Amazon đang được triển khai. Thông qua đó, hỗ trợ đào tạo kiến thức, kỹ năng, cung cấp giải pháp logistics trọn gói giá rẻ, công cụ tự động hóa marketing đa ngôn ngữ… hoặc hỗ trợ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong quản lý sản phẩm, ước tính chi phí vận chuyển, thuế, logistics theo thời gian thực. Năng lực của doanh nghiệp SME vì thế được củng cố, hỗ trợ nâng cao chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường quốc tế.
https%3A%2F%2Fmarkettimes.vn%2Ftim-giai-phap-dua-doanh-nghiep-sme-tham-gia-vao-chuoi-cung-ung-toan-cau-thong-qua-thuong-mai-dien-tu-xuyen-bien-gioi-93711.html
