Ứng dụng AI trong khu vực công: Cần thiết lập khuôn khổ pháp lý và cơ chế rõ ràng

Trí tuệ nhân tạo (AI) trong cơ quan nhà nước tại Việt Nam”>Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) trong cơ quan nhà nước tại Việt Nam

28/05/2025 12:16

(PLVN) – Thời gian gần đây, một số cơ quan Nhà nước tại Việt Nam đã bước đầu ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào hoạt động quản lý hành chính và cung cấp dịch vụ công. Các chuyên gia cho rằng, để đảm bảo sự phát triển AI bền vững và hiệu quả trong khu vực công, song song với việc nâng cao năng lực công nghệ số trong các cơ quan Chính phủ, cần thiết lập khuôn khổ pháp lý và cơ chế rõ ràng, với các quy định về trách nhiệm giải trình, chuẩn mực đạo đức, quản trị rủi ro và bảo vệ quyền riêng tư dữ liệu.

Theo báo cáo Đánh giá toàn cảnh trí tuệ nhân tạo trong khu vực công tại Việt Nam do Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS) phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam thực hiện, hiện nay, trên thế giới, AI được nhìn nhận như động lực cốt lõi mới, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tăng trưởng và phát triển bền vững.

Tại Việt Nam, thời gian gần đây, một số cơ quan Nhà nước đã bước đầu ứng dụng AI vào hoạt động quản lý hành chính và cung cấp dịch vụ công, điển hình là trợ lý ảo trong quản lý hành chính công, phần mềm nhận dạng khuôn mặt trong an ninh trật tự, hay hệ thống giám sát giao thông thông minh.

Tuy nhiên, báo cáo của IPS và UNDP chỉ ra rằng, việc ứng dụng AI vào hoạt động quản lý hành chính và cung cấp dịch vụ công tại Việt Nam vẫn còn tồn tại nhiều khoảng trống cần được điều chỉnh để đảm bảo sự phát triển AI bền vững và hiệu quả trong khu vực công.

Theo các chuyên gia, thực tế, các cơ quan Nhà nước đang sở hữu lượng dữ liệu lớn, nhưng phân tán và thiếu liên kết.

Hạn chế này đã và đang gây nhiều trở ngại cho việc triển khai các giải pháp AI trên diện rộng. Do đó, cần phải có chính sách thúc đẩy dữ liệu mở, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến dữ liệu và đầu tư vào hạ tầng tính toán, trung tâm dữ liệu phục vụ AI.

Bên cạnh đó, hạn chế về nguồn nhân lực và năng lực công nghệ cũng là một thách thức lớn.

“Để ứng dụng AI hiệu quả, các cơ quan Nhà nước cần nâng cao năng lực của cán bộ công chức, tận dụng nguồn lực chuyên gia từ khu vực tư nhân và khuyến khích hợp tác giữa các bên liên quan trong phát triển AI”, các ý kiến nhấn mạnh.

Đặc biệt, theo các chuyên gia, khung chính sách và cơ chế chưa rõ ràng cũng là trở ngại lớn. Theo đó, dù đã có chiến lược phát triển AI, nhưng Việt Nam vẫn chưa có hệ thống pháp lý và quy chuẩn kỹ thuật hoàn thiện, đặc biệt trong quản lý dữ liệu và đạo đức AI.

Thách thức về mặt tài chính cũng là vấn đề đáng quan tâm khi việc triển khai AI đòi hỏi nguồn lực lớn, trong khi ngân sách nhà nước còn hạn chế, cơ chế tài chính có những điểm chưa phù hợp, khiến cho việc đầu tư vào ứng dụng AI còn nhiều khó khăn.

Phó Trưởng đại diện UNDP tại Việt Nam Patrick Haverman khẳng định, AI đang tạo nên những thay đổi trong cách chúng ta sống, làm việc và quản trị. AI đem đến những cơ hội lớn nếu chúng ta ứng dụng một cách có trách nhiệm.

“Việt Nam đang ở thời điểm then chốt. Với chiến lược đúng đắn, đầu tư hợp lý và đảm bảo về đạo đức, AI có thể trở thành một động lực mạnh mẽ thúc đẩy phát triển quốc gia và tiến bộ con người”, ông Patrick Haverman dẫn báo cáo Đánh giá toàn cảnh trí tuệ nhân tạo trong khu vực công tại Việt Nam khẳng định.

Trong bối cảnh đó, các chuyên gia khuyến nghị Việt Nam cần nâng cao năng lực công nghệ số trong các cơ quan Chính phủ bằng cách đầu tư vào dữ liệu, cơ sở hạ tầng dữ liệu và hệ thống điện toán hiệu suất cao cho AI, đồng thời tăng cường đào tạo nguồn nhân lực cho vận hành và phát triển AI.

Thiết lập khuôn khổ pháp lý và cơ chế rõ ràng, bao gồm các quy định về trách nhiệm giải trình, chuẩn mực đạo đức, quản trị rủi ro và bảo vệ quyền riêng tư dữ liệu.

Đồng thời, thúc đẩy quan hệ công – tư để khuyến khích các công ty công nghệ và viện nghiên cứu phát triển các sản phẩm và giải pháp AI cho khu vực công…