Cảnh giác
Theo Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (ANM&PCTPSDCNC) – CATP Hải Phòng, hiện nay, các thế lực thù địch đang triệt để lợi dụng mạng xã hội để tạo lập, đăng tải các thông tin, bài viết liên quan đến các sự kiện, vụ việc, vấn đề “nóng” đang được xã hội quan tâm…
Đặc biệt tinh vi hơn, sự ra đời của công cụ AI đã trở thành công cụ cho các đối tượng xấu dễ dàng tạo ra những sản phẩm giả mạo chỉ trong thời gian ngắn.
Chỉ cần vài cú nhấp chuột và một đoạn giọng nói hoặc vài hình ảnh có sẵn, công cụ này có thể tái tạo ngoại hình, giọng điệu và cử chỉ của một người nổi tiếng để lồng ghép các phát ngôn sai lệch.
Những video này thường xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như như các chương trình phân tích thời sự, bản tin “nóng” hoặc các mẩu chuyện đời thường khiến người xem khó lòng phân biệt thật – giả.
Các thế lực thù địch đã lợi dụng triệt để sự tinh vi, khó lường của công nghệ AI để thực hiện ý đố xấu thì mỗi người dân cần nâng cao tinh thần cảnh giác, trang bị kỹ năng nhận diện những hạt “sạn” kỹ thuật trong các sản phẩm giả mạo bởi khi quan sát kỹ, chúng vẫn tồn tại nhiều điểm bất thường. Ví dụ như khuôn mặt đôi khi nhòe, cử chỉ không tự nhiên hoặc khẩu hình không khớp với lời nói. Âm thanh mang đặc điểm như được đọc từ máy, giọng đều đều, thiếu cảm xúc thật, đôi khi lẫn tạp âm không phù hợp với bối cảnh.
Không những thế, thủ đoạn lợi dụng AI còn đánh vào tâm lý con người. Khi một video trùng khớp với suy nghĩ hoặc niềm tin sẵn có, người xem dễ dàng tiếp nhận mà không nghi ngờ. Cũng có khi nội dung được thiết kế để khơi gợi sự tò mò, phẫn nộ hoặc sợ hãi, khiến người xem chia sẻ ngay lập tức mà không kiểm chứng. Việc mượn hình ảnh của người có uy tín, người nổi tiếng càng làm tăng tính thuyết phục giả tạo.
Có thể dẫn chứng một số tình huống cụ thể như: Một video giả mạo được dàn dựng giống như bản tin truyền hình, khi so sánh với các kênh chính thống, mới nhận thấy logo và phông chữ không đúng chuẩn, giọng dẫn thiếu tự nhiên và không thể tìm thấy bản tin tương ứng trên các website chính thức. Một trường hợp khác, video được lan truyền cho thấy một lãnh đạo trả lời phỏng vấn, nhưng khẩu hình không khớp, ánh sáng không thay đổi theo cử động, và âm thanh lại “sạch” bất thường so với khung cảnh ồn ào.
Nội dung hội thoại thường mang tính châm biếm, thậm chí sử dụng các từ ngữ có tính dung tục, tiêu cực nhằm thu hút người xem, chia sẻ; giọng nói, ngữ điệu như được đọc từ máy đọc, đôi lúc không cùng một người phát âm…
Tăng cường “đề kháng số” trong cộng đồng
Để nâng cao kỹ năng nhận diện, phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn các hoạt động thông tin xấu độc, sai sự thật, người dân cần hết sức tỉnh táo, cẩn thận khi xem các tin tức trên mạng xã hội, nhất là đối với các trang, tài khoản không chính thống. Trước một thông tin gây sốc, hãy tạm dừng, kiểm tra nguồn phát hành, đối chiếu với kênh chính thống và quan sát chi tiết kỹ thuật. Công cụ tìm kiếm ngược hình ảnh và video có thể giúp phát hiện nguồn gốc thật.
Khi phát hiện các nguồn thông tin sai sự thật, xuyên tạc, nhanh chóng sử dụng tính năng report (báo cáo vi phạm của tài khoản hoặc nội dung bài đăng) để báo cáo cho quản trị viên nền tảng mạng xã hội đó có hình thức xử lý phù hợp như: Xóa bỏ nội dung, khóa, hoặc thậm chí cấm vĩnh viễn đối với tài khoản vi phạm quy định cộng đồng; theo dõi, nắm bắt thông tin từ các trang, tài khoản, kênh thông tin chính thống, có tính chính danh; không chia sẻ, phát tán đối với những thông tin chưa được kiểm chứng.
Song song với hành động cá nhân, các cơ quan, tổ chức cũng cần chủ động theo dõi mạng xã hội, đưa ra phản hồi nhanh chóng và cung cấp nguồn tin chính thống rõ ràng. Việc xây dựng bộ nhận diện phát ngôn chuẩn, cũng như lưu trữ các phát biểu chính thức trên kênh uy tín, sẽ giúp người dân dễ dàng so sánh khi gặp thông tin sai lệch. Các gia đình, đặc biệt với người lớn tuổi, nên thường xuyên trao đổi và hướng dẫn cách nhận diện video giả mạo để tránh bị lợi dụng.
Về mặt pháp lý, những hành vi cung cấp hoặc chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật, xuyên tạc đều có thể bị xử phạt hành chính từ 05 đến 10 triệu đồng theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP và Nghị định 14/2022/NĐ-CP của Chính phủ. Đồng thời, tuỳ tính chất, mức độ vi phạm, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự. Điều này nhấn mạnh rằng, việc chia sẻ, phát tán thông tin không kiểm chứng không chỉ gây hậu quả tiêu cực cho xã hội mà người thực hiện hành vi chia sẻ sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý khi thông tin đó không đúng sự thật.
Có thể nói, trí tuệ nhân tạo AI vừa mở ra nhiều cơ hội, vừa tiềm ẩn không ít rủi ro khi bị lợi dụng cho mục đích xấu. Để bảo vệ bản thân và cộng đồng, chúng ta cần tỉnh táo, thận trọng, tăng cường kỹ năng số và chủ động chọn lọc thông tin. Chỉ khi mỗi cá nhân là một “lá chắn” vững vàng, mỗi cơ quan là một “pháo đài” kiên cố và hành lang pháp lý là một “ngọn hải đăng” soi rọi nguồn thông tin chính thống, từ đó mới có thể tạo nên một không gian mạng sạch và thật, củng cô niềm tin của quần chúng Nhân dân./.
KT
https%3A%2F%2Fanhp.vn%2Fven-man-chieu-thuc-su-dung-tri-tue-nhan-tao-ai-de-tao-thong-tin-xau-doc-tren-mang-xa-hoi-d69613.html
